Στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού με τίτλο «Προστασία έργων τέχνης και συλλεκτικών αντικειμένων – Καταπολέμηση της κατασκευής και διακίνησης πλαστών έργων τέχνης και συλλεκτικών αντικειμένων και της φθοράς έργων τέχνης και συλλεκτικών αντικειμένων – Ποινικές διατάξεις – Σύσταση Μητρώου Ορκωτών Πραγματογνωμόνων– Εισάγει διατάξεις , οι οποίες, αφορούν την ποινική και θεσμική προστασία των έργων τέχνης και των συλλεκτικών αντικειμένων.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄
ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΩΝ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΣΗΣ– ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 4
Κατασκευή, παραποίηση, έκθεση, διάθεση έργου τέχνης ή συλλεκτικού αντικειμένου με
σκοπό παραπλάνησης – Επιβαρυντικές περιστάσεις
- Όποιος, με σκοπό παραπλάνησης ως προς την ταυτότητα του δημιουργού του, την
προέλευσή του, τη χρονολόγησή του, τη φύση του, την αξία του ή τη σύνθεσή του,
κατασκευάζει, παραποιεί, εκθέτει, διακινεί, διαθέτει, μεταβιβάζει, κατέχει ή δέχεται στην
κατοχή του με οποιονδήποτε τρόπο έργο τέχνης ή συλλεκτικό αντικείμενο, τιμωρείται με
φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών και χρηματική ποινή τουλάχιστον πέντε χιλιάδων (5.000)
ευρώ. - Οι πράξεις της παρ. 1 τιμωρούνται με ποινή κάθειρξης έως δέκα (10) έτη και με χρηματική
ποινή από δέκα χιλιάδες (10.000) έως τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ όταν:
α) αφορούν σε έργο ή συλλεκτικό αντικείμενο που έχει αξία άνω των εκατόν είκοσι χιλιάδων
(120.000) ευρώ ή
β) αφορούν σε αντικείμενο που έχει ιδιαίτερα μεγάλη αξία και έχουν τελεστεί κατ’
επάγγελμα ή
γ) έχουν τελεστεί σε εμπορική κλίμακα ή
δ) έχουν τελεστεί από δύο ή περισσότερους που έχουν οργανωθεί με σκοπό την τέλεση
ομοειδών αδικημάτων ή στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης.
- Αν το υπαίτιο πρόσωπο των αδικημάτων των παρ. 1 και 2 δραστηριοποιείται
επαγγελματικά στον χώρο των έργων τέχνης και των συλλεκτικών αντικειμένων, επιβάλλεται
από το δικαστήριο, ως παρεπόμενη ποινή, η απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος στο
πλαίσιο λειτουργίας ατομικής επιχείρησης ή συμμετοχής στη διοίκηση και λειτουργία
νομικού προσώπου, για χρονικό διάστημα από τρεις (3) μήνες έως πέντε (5) έτη.
Άρθρο 5
Δήμευση – Απόδοση – Καταστροφή
- Κατά την εφαρμογή του άρθρου 4, το Δικαστήριο διατάσσει τη δήμευση του έργου τέχνης
ή του συλλεκτικού αντικειμένου ή την απόδοσή του στον δημιουργό ή στους κληρονόμους
του ή στο Ελληνικό Δημόσιο, στην περίπτωση του άρθρου 1824 του Αστικού Κώδικα (π.δ.
456/1984, Α’ 182). - Αν το αντικείμενο έχει κατασκευαστεί εξαρχής με σκοπό την παραπλάνηση κατά το άρθρο
4, το Δικαστήριο διατάσσει την καταστροφή του ενώπιον τριμελούς επιτροπής, με Πρόεδρο
τον προϊστάμενο του τμήματος του άρθρου 6 και μέλη έναν (1) εκπρόσωπο του Υπουργείου
Δικαιοσύνης, που ορίζεται, με τον αναπληρωτή του, με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης
και έναν (1) εκπρόσωπο του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, που ορίζεται, με τον
αναπληρωτή του, με απόφαση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη. Της καταστροφής του
πρώτου εδαφίου προηγείται φωτογραφική ή άλλη αποτύπωση του προς καταστροφή
αντικειμένου. - Σε περίπτωση αθώωσης ή παύσης της ποινικής δίωξης για τις πράξεις της παρ. 1 του
άρθρου 4, το Δικαστήριο διατάσσει τη δήμευση ή την καταστροφή του έργου τέχνης ή του
συλλεκτικού αντικειμένου, εάν διαπιστωθεί ότι είναι πλαστό. - Στο αυτοτελές τμήμα του άρθρου 6, τηρείται ηλεκτρονικό αρχείο των έργων τέχνης και των
συλλεκτικών αντικειμένων της παρ. 1.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄
ΜΗΤΡΩΟ ΟΡΚΩΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΩΝ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ
Άρθρο 7
Μητρώο Ορκωτών Πραγματογνωμόνων –Προσόντα εγγραφής – Δικαιώματα
εγγεγραμμένων – Επικαιροποίηση Μητρώου – Δημοσιότητα
- Για τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης για τη διαπίστωση της γνησιότητας έργων τέχνης
και συλλεκτικών αντικειμένων, κατόπιν αίτησης ή εντολής διοικητικής ή δικαστικής ή
εισαγγελικής αρχής ή κατόπιν αίτησης ιδιωτών, συνιστάται Μητρώο Ορκωτών
Πραγματογνωμόνων έργων τέχνης και συλλεκτικών αντικειμένων (Μητρώο Ορκωτών
Πραγματογνωμόνων – Μ.Ο.Π.). Το Μ.Ο.Π. τηρείται ψηφιακά στο Αυτοτελές Τμήμα Έργων
Τέχνης (Α.Τ.Ε.Τ.) του άρθρου 6. - Ως πραγματογνώμονες στο Μ.Ο.Π. εγγράφονται, μετά από αίτησή τους, κατόπιν δημόσιας
πρόσκλησης, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 13, φυσικά πρόσωπα κατά τη διαδικασία
του άρθρου 9. Οι πραγματογνώμονες είναι κάτοχοι πτυχίου Ανώτατου Εκπαιδευτικού
Ιδρύματος (Α.Ε.Ι.) της ημεδαπής στην Ιστορία της Τέχνης ή πτυχίου Α.Ε.Ι. ή Τ.Ε.Ι. της ημεδαπής
στη Συντήρηση Έργων Τέχνης, με τουλάχιστον δεκαετή αποδεδειγμένη επαγγελματική
εμπειρία στη διαχείριση, επιμέλεια, συντήρηση, αποκατάσταση, τεκμηρίωση, εκτίμηση ή
έκθεση έργων τέχνης και συλλογών. Αν οι τίτλοι του πρώτου εδαφίου προέρχονται από την
αλλοδαπή, πρέπει να είναι αναγνωρισμένοι ως ισότιμοι με πράξη του αρμοδίου οργάνου ή
με αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας από το Συμβούλιο Αναγνώρισης
Επαγγελματικών Προσόντων (Σ.Α.Ε.Π.) ή από το Αυτοτελές Τμήμα Εφαρμογής της
Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας (Α.Τ.Ε.Ε.Ν.), σύμφωνα με το π.δ. 38/2010 (Α’ 78). - Με μέριμνα του Α.Τ.Ε.Τ., το Μ.Ο.Π. επικαιροποιείται και κοινοποιείται στις Γραμματείες
των πολιτικών, ποινικών και διοικητικών δικαστηρίων της χώρας. Το Μ.Ο.Π. είναι
προσβάσιμο στο κοινό και με ηλεκτρονικά μέσα. Τα στοιχεία επικοινωνίας των
εγγεγραμμένων στο Μ.Ο.Π. δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού.
Άρθρο 8
Κωλύματα εγγραφής στο Μητρώο Ορκωτών Πραγματογνωμόνων – Αναστολή εγγραφής –
Διαγραφή εγγεγραμμένων
- Δεν εγγράφονται στο Μητρώο Ορκωτών Πραγματογνωμόνων (Μ.Ο.Π.), όσοι έχουν κώλυμα
διορισμού δημόσιου υπαλλήλου, σύμφωνα με τα άρθρα 5 και 7 έως 9 του Κώδικα
Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. (ν.
3528/2007, Α` 26), καθώς και όσοι έχουν καταδικασθεί για παράβαση της νομοθεσίας για
την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ή για παράβαση του παρόντος νόμου ή για
ψευδή κατάθεση, ψευδή πραγματογνωμοσύνη ή διερμηνεία, αποδοχή και διάθεση
προϊόντων εγκλήματος. Το κώλυμα υφίσταται και για όσο χρόνο εκκρεμεί η ποινική δίωξη. - Αν εκκρεμεί ποινική δίωξη πραγματογνώμονα του Μ.Ο.Π. για μια από τις πράξεις του
πρώτου εδαφίου της παρ. 1, επέρχεται αυτοδίκαιη αναστολή εγγραφής του στο Μ.Ο.Π. για
όσο διάστημα εκκρεμεί η ποινική δίωξη. Για την αναστολή εγγραφής της παρούσας εκδίδεται
διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Πολιτισμού. - Σε περίπτωση αμετάκλητης καταδίκης πραγματογνώμονα του Μ.Ο.Π. για κάποια από τις
πράξεις του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 επέρχεται αυτοδίκαιη διαγραφή του από το Μ.Ο.Π.,
για την οποία εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Πολιτισμού
Άρθρο 9
Διαδικασία εγγραφής στο Μητρώο Ορκωτών Πραγματογνωμόνων – Επιμόρφωση
επιτυχόντων
- Για την εγγραφή τους στο Μητρώο Ορκωτών Πραγματογνωμόνων (Μ.Ο.Π.) οι
πραγματογνώμονες συμμετέχουν σε εξετάσεις. Οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν προς το
Αυτοτελές Τμήμα Έργων Τέχνης (Α.Τ.Ε.Τ.) σχετική αίτηση, που συνοδεύεται από τα
αποδεικτικά προσόντων και έλλειψης κωλυμάτων της παρ. 2 του άρθρου 7 και της παρ. 1 του
άρθρου 8 αντίστοιχα, καθώς και τα αποδεικτικά πρόσθετων σχετικών ακαδημαϊκών τίτλων
και εμπειρίας, τα οποία συνεκτιμώνται. - Οι εξετάσεις για την εγγραφή στο Μ.Ο.Π. διενεργούνται από πενταμελή επιτροπή, που
ορίζεται από τον Υπουργό Πολιτισμού και αποτελείται από:
α) τρεις (3) Ιστορικούς Τέχνης και
β) δύο (2) Συντηρητές.
Τα πρόσωπα των περ. α) και β) υπηρετούν ή έχουν αφυπηρετήσει από τα νομικά πρόσωπα
με τις επωνυμίες «Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου», «Εθνικό Μουσείο
Σύγχρονης Τέχνης (Ε.Μ.Σ.Τ.)» και «Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών
Τεχνών Θεσσαλονίκης – ΜOMUS» και διαθέτουν τουλάχιστον δεκαετή προϋπηρεσία σε θέση
ευθύνης στους φορείς αυτούς. Με την ίδια απόφαση ορίζεται ένα από τα μέλη ως πρόεδρος
και ένας υπάλληλος του Α.Τ.Ε.Τ. ως γραμματέας της επιτροπής. - Η επιτροπή της παρ. 2 έχει τριετή θητεία, η οποία δύναται να ανανεωθεί έως δύο (2) φορές
και υποστηρίζεται διοικητικά στο έργο της από το Α.Τ.Ε.Τ. - Το αργότερο εντός δύο (2) μηνών από τη διενέργεια των εξετάσεων της παρ. 1, η επιτροπή
της παρ. 2 διαβιβάζει στο Α.Τ.Ε.Τ. τον πίνακα με τα στοιχεία των επιτυχόντων, οι οποίοι
παρακολουθούν δωρεάν πρόγραμμα επιμόρφωσης τρίμηνης διάρκειας, που διοργανώνει το
νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου «Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου»
σε συνεργασία με το Α.Τ.Ε.Τ., με αντικείμενα τη μελέτη και ανάλυση δικαστικών υποθέσεων
πλαστών έργων τέχνης και συλλεκτικών αντικειμένων, την ενημέρωση επί ζητημάτων
διαπίστωσης της γνησιότητας αυτών και την εξάσκηση στη σύνταξη ολοκληρωμένων
εκθέσεων πραγματογνωμοσύνης. - Η εγγραφή στο Μ.Ο.Π. διενεργείται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου
Πολιτισμού, που εκδίδεται εντός ενός (1) μηνός από την ολοκλήρωση του προγράμματος
επιμόρφωσης της παρ. 4 και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Άρθρο 10
Κώδικας δεοντολογίας και υποχρεώσεις εγγεγραμμένων στο Μητρώο Ορκωτών
Πραγματογνωμόνων
- Για την εξειδίκευση των υποχρεώσεων των πραγματογνωμόνων κατά την εκτέλεση των
καθηκόντων τους και των συνεπειών που επιφέρει η μη συμμόρφωσή τους με αυτές
καταρτίζεται Κώδικας Δεοντολογίας σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 14, ο οποίος
αναρτάται στον ιστότοπο του Υπουργείου Πολιτισμού. - Για τη διαπίστωση της γνησιότητας έργων τέχνης και συλλεκτικών αντικειμένων, οι
εγγεγραμμένοι στο Μ.Ο.Π. συντάσσουν εκθέσεις πραγματογνωμοσύνης, σύμφωνα με τις
εξειδικευμένες γνώσεις τους, την εμπειρία τους και τον Κώδικα Δεοντολογίας. Οι εκθέσεις
πραγματογνωμοσύνης του πρώτου εδαφίου αποστέλλονται στο Α.Τ.Ε.Τ., το οποίο τηρεί
ψηφιακό αρχείο πραγματογνωμοσυνών γνησιότητας έργων τέχνης και συλλεκτικών
αντικειμένων και μεριμνά για την καταχώρησή τους σε αυτό. - Οι εγγεγραμμένοι στο Μ.Ο.Π. παρακολουθούν υποχρεωτικά, επί ποινή διαγραφής τους
από το Μ.Ο.Π., δωρεάν προγράμματα επιμόρφωσης σε θέματα που άπτονται του
αντικειμένου εργασίας τους, τα οποία διοργανώνει το Υπουργείο Πολιτισμού, σε συνεργασία
με το νομικό πρόσωπο «Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου», τουλάχιστον
άπαξ ετησίως και με τουλάχιστον εβδομαδιαία διάρκεια. - Οι εγγεγραμμένοι στο Μ.Ο.Π. ενημερώνουν αμελλητί και εγγράφως το Α.Τ.Ε.Τ. για
οποιαδήποτε μεταβολή των στοιχείων και των συνθηκών της παρ. 2 του άρθρου 7 και της
παρ. 1 του άρθρου 8. Το Α.Τ.Ε.Τ. δύναται, σε περίπτωση που απαιτείται, κατόπιν θετικής
γνώμης της επιτροπής της παρ. 2 του άρθρου 9, να προβαίνει με οποιονδήποτε πρόσφορο
τρόπο, σε αναζήτηση, διασταύρωση και επαλήθευση των υποβληθέντων στοιχείων της παρ.
2 του άρθρου 7 και της παρ. 1 του άρθρου 8, καθώς και σε διαπίστωση της συμμόρφωσης
των εγγεγραμμένων στο Μ.Ο.Π. προς τα οριζόμενα στις παρ. 2 και 3 του παρόντος.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄
ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΩΝ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΣΗΣ– ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 11
Φθορά έργων τέχνης και συλλεκτικών αντικειμένων – Προσθήκη άρθρου 378Α στον
Ποινικό Κώδικα
Στον Ποινικό Κώδικα (ν. 4619/2019, Α΄ 95), προστίθεται άρθρο 378Α, ως εξής:
«Άρθρο 378Α
Φθορά έργων τέχνης και συλλεκτικών αντικειμένων
- Όποιος καταστρέφει, βλάπτει, ρυπαίνει, αλλοιώνει με οποιονδήποτε τρόπο τη μορφή ή
καθιστά ανέφικτη ή δυσχερή τη χρήση έργου τέχνης ή συλλεκτικού αντικειμένου, το οποίο
εκτίθεται ή φυλάσσεται σε κοινόχρηστους χώρους, εσωτερικούς ή εξωτερικούς χώρους του
Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου
και μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού ή εποπτευόμενων ή αναγνωρισμένων από αυτό,
ή σε οποιονδήποτε χώρο όπου εκτίθενται ή φυλάσσονται τα έργα τέχνης και συλλεκτικά
αντικείμενα δυνάμει συμβάσεων μεταξύ των ανωτέρω φορέων και τρίτων, τιμωρείται με
φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετών και χρηματική ποινή τουλάχιστον δύο χιλιάδων (2.000)
ευρώ. Αν η πράξη του πρώτου εδαφίου τελέστηκε από αμέλεια, τιμωρείται με φυλάκιση έως
ένα (1) έτος ή με χρηματική ποινή. - Αν πρόκειται για έργο τέχνης ή συλλεκτικό αντικείμενο αξίας άνω των εκατόν είκοσι
χιλιάδων (120.000) ευρώ και η πράξη του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 έγινε στο πλαίσιο
εγκληματικής οργάνωσης ή από δύο ή περισσότερους ενωμένους για την τέλεσή της,
επιβάλλεται κάθειρξη έως οκτώ (8) ετών και χρηματική ποινή τουλάχιστον δέκα χιλιάδων
(10.000) ευρώ.».
Η διαδικασία της ηλεκτρονικής δημόσιας διαβούλευσης του σχεδίου νόμου θα διαρκέσει έως την 8η Ιανουαρίου 2026, ημέρα Πέμπτη.
Πηγή : opengov.gr