Τέθηκε στο Γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα ερώτημα από πολίτη σχετικά με τη νομιμότητα της εγκατάστασης και λειτουργίας συστήματος δακτυλοσκόπησης (συλλογής και επεξεργασίας δακτυλικών αποτυπωμάτων) για σκοπούς ελέγχου της πρόσβασης στους χώρους Γυμναστηρίου.
Η συλλογή και επεξεργασία των δακτυλικών αποτυπωμάτων ως
βιομετρικών δεδομένων εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του περί Επεξεργασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Προστασία του Ατόμου) Νόμου του 2001 (Νόμος 138(Ι)/2001), όπως τροποποιήθηκε, (στο εξής «ο Νόμος») και ως τέτοια θα πρέπει να είναι σύμφωνη και/ή να συνάδει με τις βασικές αρχές νόμιμης επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων (άρθρο 4 του Νόμου), περιλαμβανομένης και της αρχής της αναλογικότητας.
Η συλλογή και επεξεργασία των δακτυλικών αποτυπωμάτων ως μοναδικών χαρακτηριστικών του ανθρώπινου σώματος και της ακεραιότητας του ανθρώπου αποτελεί επέμβαση στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, στην προσωπικότητα, και περαιτέρω στην ιδιωτική ζωή του ατόμου. Σύμφωνα με το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής συνεπάγεται και το δικαίωμα σεβασμού του ανθρώπινου σώματος.
Η Επίτροπος τοποθετήθηκε παλαιότερα με Ανακοίνωσή της στην ιστοσελίδα του Γραφείου σχετικά με την πρακτική της εγκατάστασης και λειτουργίας συστήματος δακτυλοσκόπησης από τους εργοδότες για σκοπούς ελέγχου της ώρας προσέλευσης και αποχώρησης των υπαλλήλων από το χώρο εργασίας τους, πρακτική η οποία έχει κριθεί με Αποφάσεις όλων των προ – υπηρετούντων Επιτρόπων Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα ότι παραβαίνει την αρχή της αναλογικότητας μία από τις βασικές αρχές της νόμιμης επεξεργασίας Προσωπικών Δεδομένων.
Η αρχή της αναλογικότητας, που προβλέπει ότι τα δεδομένα που συλλέγονται και τυγχάνουν επεξεργασίας πρέπει να είναι συναφή, κατάλληλα και όχι περισσότερα από ότι κάθε φορά απαιτείται ενόψει του σκοπού της επεξεργασίας, επιβάλλει όπως, ο υπεύθυνος επεξεργασίας για σκοπούς ελέγχου της πρόσβασης σε εγκαταστάσεις του και/ή της ώρας προσέλευσής και αποχώρησής των εργαζομένων από το χώρο εργασίας τους επιλέγει άλλα λιγότερο παρεμβατικά για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια μέσα.
Η λειτουργία συστημάτων δακτυλοσκόπησης είναι θεμιτή και νόμιμη κατά κύριο λόγο μόνο στις περιπτώσεις εγκαταστάσεων υψίστης ασφάλειας π.χ στρατιωτικές εγκαταστάσεις ή χώρους όπου φυλάττονται απόρρητα αρχεία.
Η επεξεργασία δακτυλικών αποτυπωμάτων και η αποθήκευσή τους σε βάσεις δεδομένων εμπερικλείει κινδύνους για επαναχρησιμοποίησή τους από τρίτους για επιδίωξή ιδίων/δικών τους σκοπών ασυμβίβαστων και ή ξένων με τον αρχικό σκοπό.
Οι πιο πάνω θέσεις του Γραφείου θα μπορούσαν να ισχύουν mutatis mutandis (τηρουμένων των αναλογιών) και στην περίπτωση του ελέγχου πρόσβασης στις εγκαταστάσεις του Γυμναστηρίου αλλά υπάρχει μία ειδοποιός /ουσιώδης διαφορά η οποία χαρακτηρίζει τη σχετική επεξεργασία καθώς και το προσδόκιμο της νομιμότητάς της.
Η ειδοποιός διαφορά είναι ότι η συγκεκριμένη περίπτωση αφορά όχι σχέση εργοδότη – εργοδοτούμενου που αποτελεί σχέση εξάρτησης και εξουσίας αλλά συμβατική σχέση μεταξύ πελάτη και ιδιοκτήτη Γυμναστηρίου η οποία είναι προϊόν της ελεύθερης βούλησης και της κατοχυρωμένης Συνταγματικά ελευθερίας του συμβάλλεσθαι.
Πότε νομιμοποιείται το Γυμναστήριο να εγκαταστήσει και λειτουργήσει σύστημα δακτυλοσκόπησης για σκοπούς ελέγχου της πρόσβασης στους χώρους του: όλες οι κάτωθι προϋποθέσεις θα πρέπει να συντρέχουν:
– ελεύθερη συγκατάθεση του πελάτη (ως προϊόν της ελεύθερης εν πλήρη επίγνωση βούλησής του) σχετικά με τη συλλογή και επεξεργασία των δακτυλικών του αποτυπωμάτων μπορεί να αποτελέσει την εκ του νόμου βάση για τη νομιμοποίηση της σχετικής επεξεργασίας.
(Ελεύθερη νοείται η συγκατάθεση η οποία μπορεί οποτεδήποτε να ανακληθεί χωρίς να υπάρξουν έννομες συνέπειες στο υποκείμενο των δεδομένων).
– μέριμνα του ιδιοκτήτη του Γυμναστηρίου σχετικά με τους πελάτες που δεν επιθυμούν και δεν συγκατατίθενται στη χρήση του συστήματος δακτυλοσκόπησης για εφαρμογή / καθιέρωση άλλης μεθόδου ως εναλλακτικής λιγότερο επαχθούς για σκοπούς ελέγχου της πρόσβασής τους στις εγκαταστάσεις του Γυμναστηρίου.
(Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαϊδου/ dataprotection.gov.cy)