Πριν από 55 χρόνια (το 1968) ο Τζον Καλχούν, ένας Αμερικανός ηθολόγος και ερευνητής συμπεριφοράς του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας του Μέριλαντ των ΗΠΑ, διεξήγαγε το διαβόητο πείραμά του, που ερευνούσε μία κοινωνία ποντικιών και τη συμπεριφορά τους υπό συνθήκες ευδαιμονίας και υπερπληθυσμού.
Στις 9 Ιουλίου 1968 4 ζεύγη ποντικιών τοποθετήθηκαν σε ένα δωμάτιο, χωρισμένο σε πλατείες, έχοντας πολλά διαμερίσματα σε διάφορα επίπεδα. Τα ποντίκια είχαν εύκολη πρόσβαση με ράμπες. Ονομάστηκε «Σύμπαν 25» κι αποτελούσε φαινομενικά έναν «ιδανικό κόσμο», έναν «Παράδεισο των ποντικιών», όπου τα τρωκτικά ζούσαν με αφθονία φαγητού και νερού και με ελευθερία κίνησης εντός του.
Στην πρώτη και στη δεύτερη φάση τα 4 αρσενικά και 4 θηλυκά ποντίκια άρχισαν να πολλαπλασιάζονται και να συζούν αρμονικά. Φαινόταν κάθε ποντίκι να έχει ένα ενεργό κοινωνικό ρόλο, αλλά όσο αυξανόταν ο αριθμός των ποντικιών της κλειστής κοινότητας, οι συμπεριφορές επηρεάστηκαν και άρχισαν να αλλάζουν, αφού μειώνονταν οι θέσεις διακριτών και ουσιαστικών ρόλων στην κοινωνία τους και οι ρόλοι συγχέονταν.
Όταν ο αριθμός των τρωκτικών έφτασε στο 600, ξεκίνησε η τρίτη φάση. σχηματίστηκε μια ιεραρχία ανάμεσά τους και τότε έκαναν την εμφάνισή τους οι λεγόμενοι «άθλιοι». Η κοινωνική αποξένωση και έλλειψη κοινωνικού ρόλου και νοήματος οδήγησε αρκετά ποντίκια να χάσουν τα φυσικά τους ανακλαστικά και να αναπτύξουν μια αδρανή και παθητική συμπεριφορά. Συγκεντρώνονταν στις πλατείες και περίμεναν απλά την ώρα του φαγητού ή κοιμούνταν. Έτσι σταμάτησαν οι διαμάχες για την υπεράσπιση της περιοχής, αλλά περιέργως δεν σταμάτησε η βία. Τα μεγαλύτερα τρωκτικά άρχισαν να επιτίθενται απέναντι σε αυτή την ομάδα, με αποτέλεσμα πολλά αρσενικά να αρχίσουν να «καταρρέουν» ψυχολογικά. Αυτό είχε ως συνέπεια να μην προστατεύουν τα θηλυκά και αυτά με τη σειρά τους να γίνουν επιθετικά απέναντι στα μικρά τους. Όσο πέρναγε ο καιρός, τα θηλυκά έδειχναν όλο και περισσότερο επιθετική συμπεριφορά, στοιχεία απομόνωσης, έλλειψη διάθεσης αναπαραγωγής, ενώ πολλά ή δεν μπορούσαν να συλλάβουν ή γεννούσαν και δεν ανάπτυσσαν ιδιαίτερη μητρική φροντίδα. Παρατηρήθηκε υπογεννητικότητα και, παράλληλα, αύξηση θνησιμότητας στα νεότερα τρωκτικά.
Στην τέταρτη φάση εμφανίστηκε μια νέα κατηγορία αρσενικών τρωκτικών, τα λεγόμενα «όμορφα ποντίκια». Αυτά αρνούνταν να ζευγαρώσουν με τα θηλυκά ή να «πολεμήσουν» για τον χώρο τους. Το μόνο που τα απασχολούσε ήταν το φαγητό και ο ύπνος. Στη φάση αυτή τα «όμορφα αρσενικά» και τα «απομονωμένα θηλυκά» αποτελούσαν την πλειονότητα του πληθυσμού. Η πλειοψηφία των ποντικιών δεν είχε άλλο ενδιαφέρον, εκτός από την τροφή και τον ύπνο και την περιποίηση του εαυτού τους.
Όσο πέρναγε ο καιρός, η θνησιμότητα των νεαρών έφτασε στο 100% και η αναπαραγωγή στο μηδέν. Ανάμεσα στα ποντίκια υπό εξαφάνιση, παρατηρήθηκε ομοφυλοφιλία και, ταυτόχρονα, αυξήθηκε ο κανιβαλισμός, παρά το γεγονός ότι υπήρχε άφθονο φαγητό.
Την 1.780η ημέρα του πειράματος, πέθανε και το τελευταίο ποντίκι του «Σύμπαντος 25».
Μια και οι αναλογίες στο ζωικό επίπεδο με όσα συμβαίνουν στις ανθρώπινες κοινωνίες, είναι εξαιρετικά ανησυχητικές, ας μην ξεχνούμε ότι ο άνθρωπος διαθέτει ένα τεράστιο όπλο, που ονομάζεται «ψυχή» και «πνεύμα», είναι ον που νοεί και συνεπώς μπορεί γνωρίζοντας τους κανόνες, τις τάσεις και τους νόμους του κόσμου της ύλης και του πνεύματος, να κάνει τις απαραίτητες διορθωτικές κινήσεις, ώστε να αποφύγει τον αφανισμό.
Κι όλα ξεκινούν όχι από τα υλικά αγαθά, αλλά από την εύρεση νοήματος στην κοινωνική μας ζωή και την διεκδίκηση και απόδοση ενός αναγκαίου ρόλου σε καθέναν από εμάς, που να συμπλέκεται αρμονικά με τους ρόλους των υπολοίπων και να φωτίζει έτσι το υπαρξιακό κενό, την ανασφάλεια και την αγωνία με τα θετικά της ανθρώπινης διανόησης, με την αγάπη, τον αλληλοσεβασμό και την αλληλεγγύη, που αποτελούν τα πυρηνικά όπλα μας κατά κάθε πτωτικής και φθοροποιού τάσης!