ΑΠΟΦΑΣΗ
Bijan Balahan κατά Σουηδίας της 29.06.2023 (αρ. προσφ. 9839/22)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Έκδοση τουπροσφεύγοντοςαπό Σουηδία στις ΗΠΑ. Καταζητείτο στην Καλιφόρνια ως ύποπτος για πρόκληση ταραχών, βασανιστήρια, ψευδομαρτυρία, κλοπή κλπ. που φέρεται να διαπράχθηκαν το 2020.Το Σουηδικό Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι η έκδοση του προσφεύγοντος δεν θα ήταν αντίθετη με την ΕΣΔΑ.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ειδικότερα ότι ο προσφεύγων δεν κατάφερε να διευκρινίσει μετην επιχειρηματολογία του ότι θα κινδύνευε είτε dejure είτε defacto με ισόβια κάθειρξη χωρίς αναστολή εάν εκδοθεί ή ότι η ποινή που θα του επιβάλλονταν θα ήταν κατάφωρα δυσανάλογη. Το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να του επιβληθεί ποινή ισόβιας κάθειρξης και ότι δεν είχε δείξει ότι υπήρχε πραγματικός κίνδυνος για τον ίδιο ως προς το ότι θα έπρεπε να εκτίσει μια ελάχιστη θητεία 61 ετών για να δικαιούται απόλυσηυφ΄όρον. Επίσης σημείωσε την σοβαρότητα των κατηγοριών κατά του προσφεύγοντος απορρίπτοντας το επιχείρημα ότι η ποινή θα ήταν κατάφωρα δυσανάλογη.
Το Δικαστήριο υπέδειξε στην Κυβέρνηση σύμφωνα με το άρθρο 39 του Κανονισμού του Δικαστηρίου ότι ήταν επιθυμητό προς όφελος της εύρυθμης διεξαγωγής της διαδικασίας να μην εκδώσει τον προσφεύγοντα μέχρι η παρούσα απόφαση να καταστεί αμετάκλητη ή μέχρι νεωτέρας.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε, με 6 ψήφους έναντι 1, ότι δεν υπήρξε καμία παραβίαση του άρθρου 3 (απαγόρευση απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης).
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 3
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, PatrickBijanBalahan, γεννήθηκε το 1993,είναι υπήκοος του Ιράν και των ΗΠΑ. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται υπό κράτηση στη Σουηδία. Τον Μάιο του 2020 ο προσφεύγων συνελήφθη στις ΗΠΑ ως ύποπτος καθώς τραυμάτισε ένα άτομο πάνω από 30 φορές με μαχαίρι. Ο προσφεύγων συνελήφθη και για άλλα συναφή εγκλήματα. Αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση εν αναμονή της δίκης του, αλλά δεν εμφανίστηκε στην ημερομηνία της δίκης του, έχοντας προφανώς αποχωρήσει από τις ΗΠΑ.
Τον Ιούνιο του 2021 το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ζήτησε την έκδοσή του από τη Σουηδία στις ΗΠΑ για να δικαστεί σύμφωνα με τις κατηγορίες της πρόκλησης ταραχής, πρόσκλησης βασανιστηρίων, ψευδομαρτυριών κλπ. μετά από ένταλμα που εκδόθηκε στην κομητεία του ΛοςΆντζελες. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, το Ανώτατο Δικαστήριο της Σουηδίας έκρινε, μεταξύ άλλων, ότι η έκδοση του προσφεύγοντος στις ΗΠΑ δεν θα ήταν αντίθετη με την Σύμβαση.
Η σουηδική κυβέρνηση αποφάσισε να εκδώσει τον προσφεύγοντα για δίκη για βασανιστήρια και κλοπή, και μέρος της κατηγορίας της πρόκλησης ταραχής. Το Δικαστήριο υπέδειξε προσωρινό μέτρο στην υπόθεση, ζητώντας να καθυστερήσει η έκδοση.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Ο προσφεύγων υποστήριξε ότι εάν καταδικαζόταν, θα του επιβαλλόταν είτε ισόβια κάθειρξη χωρίς απόλυση υφ΄όρονείτε εκ των πραγμάτων ισόβια κάθειρξη όπου θα έπρεπε να εκτίσει ως ελάχιστο όριο 61 έτη πριν απολυθείυφ΄όρον, κάτι που θα υπερέβαινε το προσδόκιμο της ζωής του. Το δικαστήριο ωστόσο, ήταν πεπεισμένο ότι ο προσφεύγων δεν θα κινδύνευε με ισόβια κάθειρξη χωρίς αναστολή, εάν εκδίδονταν στις ΗΠΑ, καθώς υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να του επιβληθεί η ποινή της ισόβιας κάθειρξης με αναστολή. Το Δικαστήριο δεν πείστηκε επίσης από το επιχείρημα του προσφεύγοντος ότι θα έπρεπε να περιμένει πολύ καιρό για το ενδεχόμενοαπόλυσηςυφ΄όρον. Υπήρχε πράγματι σημαντική αβεβαιότητα ως προς τη διάρκεια της ελάχιστης ποινής που μπορούσε να του επιβληθεί. Ειδικότερα, οι εισαγγελείς και οι δικαστές είχαν διακριτική ευχέρεια στο πώς θα εφαρμόζονταν ο Νόμος «ThreeStrikesLaw». Εάν δεν εφαρμοζόταν, η ελάχιστη κάθειρξη θα ήταν 17 έτη.
Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο προσφεύγων δεν είχε αποδείξει ότι υπήρχε πραγματικός κίνδυνος να του επιβληθεί είτε de jure είτε de facto ισόβια κάθειρξη χωρίς αναστολή εάν εκδίδονταν. Σχετικά με το επιχείρημα του προσφεύγοντος ότι θα λάμβανε μια κατάφωρα δυσανάλογη ποινή στις ΗΠΑ, το Δικαστήριο επανέλαβε ότι η «μεγάλη δυσαναλογία» είναι μια αυστηρή προϋπόθεση, η οποία λαμβάνει χώρα μόνο σε σπάνιες και μοναδικές περιστάσεις. Σημείωσε τη σοβαρότητα των ισχυρισμών κατά του προσφεύγοντος και επανέλαβε ότι δεν είχε διατυπωθεί το επιχείρημα ότι ο προσφεύγων κινδύνευε με ισόβια κάθειρξη χωρίς περιοριστικούς όρους εάν εκδοθεί. Ως εκ τούτου, απέρριψε το επιχείρημα ότι η ποινή θα ήταν κατάφωρα δυσανάλογη.
Συνοπτικά, το Δικαστήριο έκρινε ότι εάν ο προσφεύγων εκδοθεί στις ΗΠΑ, δεν θα αποτελούσε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.
Άρθρο 39
Το Δικαστήριο υπέδειξε στην Κυβέρνηση ότι ήταν επιθυμητό να μην εκδοθεί ο προσφεύγων μέχρι η παρούσα απόφαση να καταστεί τελεσίδικη.
Μειοψηφούσα άποψη
Ο δικαστήςWojtyczek εξέφρασε αντίθετη γνώμη.Διαφωνεί με σεβασμό με την άποψη ότι η έκδοση του προσφεύγοντος στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν θα παραβίαζε το άρθρο 3.
Σημειώνει, ειδικότερα, τις ακόλουθες πληροφορίες που παρείχαν οι αρχές των ΗΠΑ (Επιστολές από το Γραφείο Εισαγγελίας της Κομητείας του ΛοςΆντζελες, κατόπιν αιτήματος του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, με ημερομηνία 25 Φεβρουαρίου 2022 και 30 Αυγούστου 2022):«(β) Το δικαστήριο έχει τη διακριτική ευχέρεια να απορρίψει τους ισχυρισμούς σχετικά με τις δύο προηγούμενες καταδίκες, εάν κρίνει ότι υπάρχουν λόγοι να το πράξει για την προώθηση της δικαιοσύνης.
(δ) Εάν ο προσφεύγων δικάζονταν για όλες τις κατηγορίες και καταδικαζόταν βάσει του σχετικού νόμου, θα αντιμετώπιζε ποινή ισόβιας κάθειρξης, εκ των οποίων θα έπρεπε να εκτίσει ελάχιστη φυλάκιση 25 ετών, για καθεμία από τις κατηγορίες της αταξίας και της πρόκλησης βασανιστηρίων. Επιπλέον, θα καταδικάζονταν σε κάθειρξη6 ετών για την κατηγορία της κλοπής. Το δικαστήριο θα μπορούσε επίσης να επιβάλει πρόσθετη ποινή φυλάκισης 5 ετών για τις προηγούμενες καταδικαστικές αποφάσεις. Αυτές οι ποινές θα επιβάλλονταν διαδοχικά. Επομένως, σύμφωνα με αυτό το σενάριο, ο προσφεύγων θα αντιμετώπιζε πιθανή ποινή ισόβιας κάθειρξης με δικαίωμα απόλυσης υφ΄όρονμετά από 61έτη.
(ε) Μόλις εκπληρωθεί η ελάχιστη περίοδος φυλάκισης, ο προσφεύγων δικαιούται ακρόαση ενώπιον ενός ουδέτερου οργάνου που ονομάζεται Συμβούλιο Χάριτος της Καλιφόρνια (Board of ParoleHearings) για να καθορίσει εάν είναι κατάλληλος για αποφυλάκιση.
Τα στοιχεία σχετικά με το νομικό σύστημα της Καλιφόρνια, τα οποία επικαλείται η πλειοψηφία, δείχνουν ξεκάθαρα ότι ο προσφεύγων αντιμετωπίζει πιθανή ποινή ισόβιας κάθειρξης με δικαίωμα αποφυλάκισης υπό όρους μετά από 61έτη. Ως εκ τούτου, ο προσφεύγων αντιμετωπίζει πιθανή ποινή ισόβιας κάθειρξης, η οποία είναι de facto χωρίς αποφυλάκιση. Επιπλέον, ο μηχανισμός επανεξέτασης μετά την καταδίκη (το δεύτερο στάδιο των κριτηρίων που καθιερώθηκε στην υπόθεση Sanchez-Sanchez κατά Ηνωμένου Βασιλείου της 03.11.2022, αρ. προσφ. 22854/20), ακόμη και αν προβλέπεται σύστημα μείωσης της ποινής βάση της καλής συμπεριφοράς, φαίνεται πρακτικά να είναι χωρίς νόημα στις περιστάσεις της υπόθεσης.
Η πλειοψηφία στηρίζεται, ιδίως στο επιχείρημα ότιοι σχετικές διατάξεις του Ποινικού Κώδικα της Καλιφόρνια και άλλα στοιχεία της υπόθεσης δείχνουν επίσης ότι οι εισαγγελείς και οι δικαστές στην Καλιφόρνια μπορούν να ασκήσουν διακριτική ευχέρεια στην εφαρμογή του νόμου.
Η διακριτικότητα θεωρείται εδώπλεονέκτημα και όχι απειλή. Κατά την άποψή του μειοψηφούντος δικαστή, η διακριτική ευχέρεια των σχετικών αποφάσεων καθιστά πραγματικό τον κίνδυνο για τον προσφεύγοντα.
Η πλειοψηφία υπογράμμισε επίσης πολλές φορές το υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας σχετικά με την έκβαση της ποινικής διαδικασίας κατά του προσφεύγοντος στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτή η αβεβαιότητα σημαίνει ακριβώς ότι ο κίνδυνος είναι πραγματικός. Ο πραγματικός κίνδυνος ξεκινά από ένα σχετικά χαμηλό επίπεδο πιθανότητας δυσμενούς έκβασης.
Ο δικαστής σημείωσε ότι το επιχείρημα που επικαλέστηκε ταιριάζει σχεδόν σε κάθε περίπτωση έκδοσης, καθώς υπάρχει αναγκαστικά αβεβαιότητα σχετικά με την πιθανή εξέλιξη και έκβαση της ποινικής διαδικασίας.
Η διαπίστωση του περιεχομένου του δικαίου ενός κράτους που δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Σύμβαση είναι μια πολύ επικίνδυνη διαδικασία. Θα ήταν προτιμότερο να καλούνται συστηματικά τα τρίτα κράτη να υποβάλλουν τις δικές τους παρατηρήσεις και να τους επιτρέπεται να υπερασπίζονται αποτελεσματικά τα έννομα συμφέροντά τους στη διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου. Επιπλέον, οι πιθανές αμφιβολίες σχετικά με τη λειτουργία του νομικού τους συστήματος θα πρέπει, καταρχήν, να ερμηνεύονται υπέρ τους.
Δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι οι πραγματικές διαπιστώσεις σχετικά με το νομικό σύστημα της Καλιφόρνια, που έγιναν από το Δικαστήριο στην παρούσα υπόθεση, ήταν ελλιπείς ή εν μέρει ανακριβείς και ότι ενδέχεται να υπάρχουν πρόσθετοι παράγοντες, που δεν αναφέρονται από το Δικαστήριο, οι οποίοι θα ανέτρεπαν την ισορροπία υπέρ της, επιτρέποντας την έκδοση. Ωστόσο, κατά την άποψή της μειοψηφίας, τα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με το υπό εξέταση νομικό σύστημα, τα οποία συγκέντρωσε το Δικαστήριο στην παρούσα υπόθεση, δεν υποστηρίζουν τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η πλειοψηφία.
Συνοψίζοντας, ο δικαστήςWojtyczek κατανοεί πλήρως την προσπάθεια της πλειοψηφίας να μην εμποδίσει την ομαλή λειτουργία των συνθηκών έκδοσης με άλλα δυτικά κράτη. Το πρόβλημα με την προσέγγιση που υιοθετήθηκε στην παρούσα υπόθεση είναι ότι βάσει αυτής της μεθοδολογίας οι εγγυήσεις του άρθρου 3 θα χάσουν κάθε πρακτική ισχύ στο πλαίσιο της διαδικασίας έκδοσης (επιμέλεια:echrcaselaw.com).