Το σκεπτικό της απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά που τεκμηριώνει την ευθύνη του Δήμου Ελληνικού για τον τραγικό θάνατο του ανήλικου Βασίλη, κατά τη διάρκεια παιχνιδιού σε λούνα παρκ το 2014, αποτελεί ουσιαστικά δικαστικό «μπούσουλα» για το δυστύχημα στη Χαλκιδική.
Τις ευθύνες και τις παραλείψεις των αρμοδίων που επέτρεψαν την παράνομη λειτουργία του λούνα παρκ στο Πευκοχώρι Χαλκιδικής αναζητεί η οικογένεια του 19χρονου Γιάννη που έχασε τη ζωή του την ώρα που διασκέδαζε με τα αδέρφια του το βράδυ της 19ης Αυγούστου 2024. Το τραγικό δυστύχημα ξύπνησε μνήμες μιας άλλης τραγωδίας που συνέβη σε λούνα παρκ στο Ελληνικό πριν από δέκα χρόνια με πολλά κοινά στοιχεία.
Και τότε, όπως και τώρα, δύο αδέρφια ήταν πάνω στο παιχνίδι και διασκέδαζαν μπροστά στα μάτια των γονιών τους. Όσα ακολούθησαν καταγράφηκαν στα πρακτικά και την απόφαση του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Αθηνών και στη συνέχεια του Μεικτού Ορκωτού Εφετείου Αθηνών μέσα από τις καταθέσεις των δύο γονέων και μέσα από τα ατράνταχτα αποδεικτικά στοιχεία των παραβάσεων της ελληνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας που εισέφεραν στο δικαστήριο οι δικηγόροι της οικογένειας, Μαρία Γκέλη και Θεόδωρος Θεοδωρόπουλος.
Τα στοιχεία ήταν τόσο συντριπτικά και οι παράνομες παραλείψεις τόσο προκλητικές που η καταδίκη των υπευθύνων του λούνα παρκ αλλά και η απόδοση ευθυνών στην τότε δημοτική αρχή Ελληνικού ήταν μονόδρομος. To dikastiko.gr δημοσιοποιεί το σκεπτικό της απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά που τεκμηριώνει την ευθύνη του Δήμου Ελληνικού για τον τραγικό θάνατο του ανήλικου Βασίλη, αλλά και την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας με την οποία επικυρώθηκε η επιβληθείσα πειθαρχική ποινή αργίας πέντε μηνών για το παράπτωμα της σοβαρής παράβασης καθήκοντος από βαριά αμέλεια.
Οι αποφάσεις που εκδόθηκαν για την τραγωδία στο λούνα παρκ στο Ελληνικό αναμένεται να αποτελέσουν νομολογιακό προηγούμενο στον αγώνα της οικογένειας του 19χρονου στο Πευκοχώρι, για τη δικαίωση της μνήμης του αδικοχαμένου παιδιού τους.
Το δυστύχημα στο λούνα παρκ στο Ελληνικό
«Εκείνη την ημέρα γυρίζαμε σπίτι και μας είπαν τα παιδιά περνώντας από το λούνα παρκ “να μπούμε να παίξουμε και εμείς”. Πήραμε εισιτήρια, μας πήρε ένας Πακιστανός, ο οποίος τους είπε να βγάλουν τα παπούτσια, πήρε ένα σχοινάκι, τράβηξε τον κύλινδρο και μπήκαν μέσα τα παιδιά. Ήταν διαφανές, τα βλέπαμε. Ξεκίνησε το παιχνίδι, το άφησε να πάει πιο μέσα στην πισίνα. Εκείνη την ώρα έβγαζα φωτογραφία, όταν πήγα να το αλλάξω σε βίντεο, ακούω τη γυναίκα μου να μου φωνάζει “Μιχάλη, αέρας, τα παιδιά”. Όπως τα φύσηξε αέρας, τα σήκωσε και έκανε ένα γάμα, σηκώθηκε ο κύλινδρος στα οκτώ με δέκα μέτρα, δεν υπήρχε περιστροφή, δεν υπήρχε κάτι αναπάντεχο, άκουσα τον Βασίλη να λέει στην αδελφή του “κρατήσου”, την κράτησε ο Βασίλης να μην πέσει. Ήταν μια ριπή στην ουσία, δεν ήταν ανεμοστρόβιλος, ούτε κάτι φοβερό. Χτυπάει η μπάλα στο δίπλα παιχνίδι, το καρουζέλ, βγάζω την κόρη μου, τη βλέπω με κλειστά μάτια, εκεί τα είδα όλα. Ήμασταν μόνοι μας και μετά μαζεύτηκε κόσμος. Λέω σε έναν γείτονα “κράτα την να πάω να δω τι έγινε με τον γιο μου”. Πάω στον Βασίλη, κοιτάω, εκεί μηδένισαν όλα, πήρα τηλέφωνο το 166, ήρθαν στα 15 με 20 λεπτά».
Είναι απόσπασμα από την κατάθεση του πατέρα των παιδιών στο δικαστήριο. Ο μάρτυρας είπε ότι δεν υπήρχαν μέτρα ασφαλείας στο λούνα παρκ: «Το παιχνίδι δεν ήταν δεμένο πουθενά, το τοίχωμά του πρέπει να έχει τρυπήσει από το καρουζέλ. Είχε ξεφουσκώσει. Δεν υπήρχε ασφάλεια, δεν υπήρχε τίποτα. Ένα σκοινί, μία περίφραξη, δεν υπήρχε, εγώ πίστευα ότι ήταν δεμένο. Τα στηρίγματα ήταν λάθος. Εάν ήταν δεμένος ο κύλινδρος, θα μπορούσε να είχε σταματήσει. Αν υπήρχαν άδειες, θα το είχαν ελέγξει το παιχνίδι. Λειτουργούσε χωρίς άδεια. Η κόρη μου υπέστη θλάση στους πνεύμονες. Τώρα είναι καλά στην υγεία της».
Συγκλονιστική ήταν και η κατάθεση της μητέρας των παιδιών: «Αρχικά είχε ήλιο, δεν είχε καθόλου αέρα. Ξαφνικά φωνάζω στο σύζυγό μου “Μιχάλη, αέρας” και βλέπω την μπάλα να σηκώνεται ψηλά. Έφυγε κάθετα λοξά και μετά έκανε πορεία ευθεία. Δεν στριφογύρισε καθόλου. Εκεί ήταν ο θανάσιμος τραυματισμός του παιδιού μου. Όταν τον έβγαλαν, δεν είχε καν αισθήσεις. Είμαι κάθετη ότι πρέπει να είχαν ληφθεί μέτρα. Παρόμοια παιχνίδια έχουν δίχτυ ασφαλείας. Δεν θα το σήκωνε σε τέτοιο ύψος».
Οι ποινές που επιβλήθηκαν
Τον Μάρτιο του 2019 το Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο Αθήνας καταδίκασε σε ποινή φυλάκισης έξι ετών, με αναστολή στην έφεση και εξαγοράσιμη προς πέντε ευρώ ημερησίως, τον διαχειριστή της εταιρείας που εκμεταλλευόταν οικονομικά το λούνα παρκ, καθώς και τον Ιταλό ιδιοκτήτη και υπεύθυνο χειριστή των παιχνιδιών. Στους κατηγορούμενους πρωτοδίκως δεν αναγνωρίστηκαν ελαφρυντικά αλλά το αδίκημα της ανθρωποκτονίας με ενδεχόμενο δόλο και της σωματικής βλάβης με ενδεχόμενο δόλο, για τα οποία είχαν παραπεμφθεί με αμετάκλητο βούλευμα, μετατράπηκε σε ανθρωποκτονία και επικίνδυνη σωματική βλάβη από αμέλεια. Αθώοι κρίθηκαν οι δύο Πακιστανοί υπάλληλοι του λούνα παρκ.
Τον Οκτώβριο του 2021 το Μεικτό Ορκωτό Εφετείο Αθηνών επικύρωσε την πρωτόδικη απόφαση: ένοχοι για ανθρωποκτονία από ενσυνείδητη αμέλεια, για τον θάνατο του Βασίλη, και πρόκληση επικίνδυνης σωματικής βλάβης από ενσυνείδητη αμέλεια για τον σοβαρό τραυματισμό της 9χρονης τότε αδερφής του, Ελεάννας. Όταν βγήκε η απόφαση, η Ελεάννα ήταν 16 ετών και ήταν παρούσα στη δικαστική αίθουσα μαζί με τους γονείς της. Απόντες από τη δικαστική αίθουσα ήταν οι δύο κατηγορούμενοι, οι οποίοι καταδικάστηκαν σε ποινή φυλάκισης πέντε ετών και τεσσάρων μηνών, μετατρέψιμη προς πέντε ευρώ ημερησίως.
O κύλινδρος στον οποίο μπήκαν ο 13χρονος Βασίλης με την 9χρονη αδερφή του το 2014 / EUROKINISSI
Οι αποφάσεις των δικαστηρίων για τον Χρήστο Κορτζίδη
Κατά του τότε δημάρχου Ελληνικού, Χρήστου Κορτζίδη, ασκήθηκε αυτεπαγγέλτως ποινική δίωξη για το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος κατ’ εξακολούθηση. Το 2017 με απόφαση του Θ’ Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών ο κατηγορούμενος καταδικάσθηκε σε ποινή φυλάκισης 12 μηνών με τριετή αναστολή. Άσκησε έφεση και το 2018 το Α’ Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων Αθηνών τον κήρυξε αθώο.
Παράλληλα, ο κ. Κορτζίδης ελέγχθηκε πειθαρχικά και, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, του επιβλήθηκε η ποινή της αργίας πέντε μηνών για το παράπτωμα της σοβαρής παράβασης καθήκοντος από βαριά αμέλεια. Κατά της απόφασης αυτής κ. Κορτζίδης προσέφυγε στο ΣτΕ αλλά οι δικαστές απέρριψαν την προσφυγή του χαρακτηρίζοντας «προσήκουσα» την επιβληθείσα ποινή.
Ειδικότερα, το ΣτΕ έκρινε ότι, σύμφωνα με το άρθρο 81 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, ο δήμαρχος ήταν αρμόδιος να διαπιστώσει αν το λούνα παρκ διέθετε άδεια είτε μέσω της Δημοτικής Αστυνομίας είτε με υπαλλήλους του Τμήματος Εσόδων του Δήμου, το οποίο ελέγχει «την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία και στις τοπικές κανονιστικές αποφάσεις που εκδίδει η δημοτική αρχή, για τη χρήση των αλσών και των κήπων, των πλατειών των παιδικών χαρών και των λοιπών κοινοχρήστων χώρων».
Οι ανώτατοι δικαστές απέρριψαν τον ισχυρισμό του κ. Κορτζίδη ότι ήταν δαιδαλώδες το νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας των λούνα παρκ επισημαίνοντας ότι δεν προκύπτει, ούτε ο προσφεύγων ισχυρίστηκε πως είχε αμφιβολίες για το πλαίσιο λειτουργίας της επιχείρησης, ούτως ώστε να απευθυνθεί στη νομική υπηρεσία του δήμου προκειμένου να το αποσαφηνίσει. Αντίθετα, προκύπτει ότι ο δήμαρχος γνώριζε από δικές του ενέργειες πως δεν είχε εκδοθεί άδεια για την εγκατάσταση και λειτουργία του επίμαχου λούνα παρκ, παρέλειψε, κατ’ εξακολούθηση, από βαριά αμέλεια να εκδώσει απόφαση σφράγισης της εγκατάστασης, ο Δήμος εισέπραττε μισθώματα και αποζημίωση χρήσης για την έκταση που καταλάμβανε το λούνα παρκ, το οποίο ηλεκτροδοτούνταν από παροχή ρεύματος του Δήμου.
Η απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά
H ευθύνη του Δήμου Ελληνικού ως ΝΠΔΔ για τη λειτουργία του λούνα παρκ αποτυπώνεται και στην απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά, το οποίο αποφάνθηκε τελεσίδικα για την αποζημίωση της οικογένειας του θύματος, απορρίπτοντας την έφεση του Δήμου και επικυρώνοντας την πρωτόδικη απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιά. Στην απόφαση αυτή γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στις παραλείψεις των οργάνων του δήμου που δέχθηκε ότι αποδείχθηκαν στο πρωτόδικο δικαστήριο και στοιχειοθετούν την ευθύνη του και ειδικότερα, μεταξύ άλλων, ότι:
α) ο Δήμος Ελληνικού προχώρησε στην εκμίσθωση χώρου στην πλατεία Αφροδίτης για την εγκατάσταση και λειτουργία του λούνα παρκ χωρίς να εξετάσει αν η συγκεκριμένη εταιρεία είχε την απαιτούμενη άδεια ίδρυσης και λειτουργίας λούνα παρκ.
β) παρόλο που τo χρονικό διάστημα της μίσθωσης ήταν μηνιαίο (5.11.2013-14.12.2013) με δυνατότητα παράτασης άλλων δύο μηνών, ο δήμος εξακολουθούσε να λαμβάνει το μίσθωμα (1.400 ευρώ) μετά τη λήξη του συμβολαίου και χωρίς να έχει προηγηθεί η διαδικασία παράτασης της μίσθωσης
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι το λούνα παρκ λειτουργούσε χωρίς άδεια ίδρυσης και λειτουργίας σε 700 τ.μ. στην πλατεία Ελευθερίας και ο Δήμος δεν έκανε καμία ενέργεια, που απορρέει από τον νόμο, για να σταματήσει την παράνομη λειτουργία του.
Ο Δήμος Ελληνικού ισχυρίστηκε ότι, μετά την κατάργηση της Δημοτικής Αστυνομίας, δεν υπήρχε διαθέσιμος ελεγκτικός μηχανισμός για να διαπιστώσει την παράνομη λειτουργία του λούνα παρκ και την αυθαίρετη κατάληψη του κοινόχρηστου χώρου μετά τη λήξη της μίσθωσης. Όμως, το πρωτόδικο δικαστήριο είχε ήδη απορρίψει αυτόν τον ισχυρισμό ως αβάσιμο επισημαίνοντας αφενός ότι το λούνα παρκ δεν είχε άδεια από την αρχή και αφετέρου ότι ο δήμαρχος είχε την ευθύνη να εκδώσει απόφαση σφράγισης του λούνα παρκ και να την αποστείλει στην Ελληνική Αστυνομία. Πόσω μάλλον όταν ένα μήνα πριν από το δυστύχημα, στις 15 Μαρτίου 2014, είχε προηγηθεί αυτοψία της αρμόδιας υπαλλήλου για παράνομη κατάληψη κοινόχρηστου χώρου.
Εξαιτίας των παραπάνω παραλείψεων του Δήμου Ελληνικού επιτράπηκε η λειτουργία του λούνα παρκ χωρίς άδεια λειτουργίας και δεν ακολουθήθηκαν οι προβλεπόμενες ενέργειες, όπως η έκδοση προέγκρισης ίδρυσης, η λήψη επαρκών μέτρων πυροπροστασίας, η ύπαρξη βεβαίωσης ή/και τεχνικής έκθεσης μηχανικού διπλωματούχου για την καλή εγκατάσταση και λειτουργία των παιχνιδιών και η ύπαρξη βεβαίωσης μηχανικού για την ασφάλεια των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων. Δεν διασφαλίστηκε, δηλαδή, η ασφαλής λειτουργία του λούνα παρκ.
Έτσι, με το παραπάνω σκεπτικό το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά κατέληξε ότι οι παράνομες παραλείψεις του Δήμου Ελληνικού είχαν αιτιώδη συνάφεια με τον θάνατο του 13χρονου και τον βαρύ τραυματισμό της 9χρονης αδερφής του, απορρίπτοντας τους αντίθετους ισχυρισμούς του εκκαλούντος.