Οι αλλαγές στην Ποινική Διαπραγμάτευση – Πώς μπορεί να μειώσει (τουλάχιστον) στο μισό την ποινή του ο κατηγορούμενος – Όλες οι αλλαγές που έρχονται

Η εικόνα μπορεί να παραπέμπει σε χολιγουντιανές παραγωγές ή σε άλλα συστήματα απονομής Δικαιοσύνης αλλά, κανονικά, θα έπρεπε να αποτελεί καθημερινότητα και στη χώρα μας: Ο εισαγγελέας κάθεται σε ένα τραπέζι και διαπραγματεύεται με τον συνήγορο του κατηγορουμένου το ύψος της ποινής του. Προϋπόθεση η πλήρης ομολογία της πράξης. Για όσους δεν το γνωρίζουν η συγκεκριμένη πρακτική ισχύει χρόνια στη χώρα μας, αλλά έχει εφαρμοστεί ελάχιστα. Την είχε εφαρμόσει σε πρώιμα στάδια σχετικά με την απόσβεση της ζημίας π.χ ο εισαγγελέας Γιάννης Δραγάτσης στην υπόθεση της Proton Bank όταν είχαν επιστραφεί στο δημόσιο ταμείο σχεδόν 50 εκατομμύρια ευρώ. Η συγκεκριμένη κουλτούρα, ας είμαστε ειλικρινείς, δεν υπάρχει στο ελληνικό ποινικό δίκαιο, δεν υπάρχει ούτε στους ίδιους τους δικαστές και δικηγόρους, για διαφορετικούς και προφανείς λόγους. Θεσμοθετήθηκε μεν με τον Κώδικα του 2019 όπως έγραψε το dikastiko.gr αλλά είναι ελάχιστες οι φορές που εφαρμόστηκε η ποινική διαπραγμάτευση, με αποτέλεσμα να υπολειτουργεί. Κι όμως είναι σίγουρα μια λύση (ή μια από τις λύσεις) που θα οδηγήσει στην πολυπόθητη επιτάχυνση της Δικαιοσύνης και μάλιστα χωρίς να αποβαίνει εις βάρος των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων.

Ποινική διαπραγμάτευση: Τι είναι

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του dikastiko.gr που σας έχει ενημερώσει για όλες τις σχεδιαζόμενες αλλαγές στους Κώδικες, σχεδιάζεται απο το Υπουργείο Δικαιοσύνης επέκταση (δηλαδή εφαρμογή και σε άλλα στάδια της ποινικής διαδικασίας) του θεσμού πού προβλέπεται στο υπάρχον άρθρο 303 ΚΠΔ. Ο θεσμός αυτός δίνει στη δυνατότητα στον εισαγγελέα να μπορεί να διαπραγματευθεί με τον κατηγορούμενο την ποινική του μεταχείριση. Ο θεσμός τυγχάνει ευρύτατης εφαρμογής σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες – Βέλγιο, Γερμανία και αλλού.

Με τις νέες ρυθμίσεις προβλέπεται ότι πριν ακόμη ασκηθεί ποινική δίωξη για σοβαρά εγκλήματα, όταν μια υπόθεση είναι σε στάδιο προκαταρκτικής έρευνας ο ποινικά εμπλεκόμενος ή ο εισαγγελέας θα ανοίγουν με αίτηση το κεφάλαιο της διαπραγμάτευσης. Αν ο ποινικά ελεγχόμενος παραδεχθεί την ενοχή του, θα έχει ευνοϊκή ποινική μεταχείριση και η υπόθεση δεν θα φθάνει στο ακροατήριο. Η διάταξη όμως θα ισχύει πλέον και στα επομενα στάδια ακόμα και στο ακροατήριο πλέον με διαπραγμάτευση μεταξύ του εισαγγελέα και του κατηγορουμένου πριν ξεκινήσει η αποδεικτική διαδικασία. Από αυτή τη διαδικασίαν εξαιρούνται τα κακουργήματα που τιμωρούνται με ισόβια, τα αδικήματα του 187 ΠΚ (εγκληματική οργάνωση) και τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ζωής (19ο Κεφάλαιο ΠΚ).

Αλλαγές

Στο άρθρο 303 ΚΠΔ έρχονται αλλαγές καθώς “ο κατηγορούμενος δικαιούται μέχρι την τυπική περάτωση της κύριας ανάκρισης ή της προανάκρισης ή με αυτοτελές αίτημά του εντός προθεσμίας πέντε (5) ημερών από την επίδοση τους κλητηρίου θεσπίσματος ή της κλήσης  στο ακροατήριο του αρμοδίου δικαστηρίου, να ζητήσει εγγράφως ο ίδιος ή διά του συνηγόρου του την έναρξη της διαδικασίας ποινικής διαπραγμάτευσης, αντικείμενο της οποίας μπορεί να είναι μόνο η επιβλητέα κύρια ή παρεπόμενη ποινή. Σε κάθε περίπτωση ο αρμόδιος εισαγγελέας δύναται, αν κρίνει πως η υπόθεση είναι κατάλληλη προς διαπραγμάτευση με βάση τα στοιχεία του εδ.α’ της επόμενης παραγράφου, ταυτόχρονα με την επίδοση του κλητηρίου θεσπίσματος ή της κλήσης στο ακροατήριο του αρμοδίου δικαστηρίου, να καλέσει τον κατηγορούμενο ενώπιον του σύμφωνα με το εδ.β’ της επόμενης παραγράφου προκειμένου να επιχειρηθεί η υπαγωγή της υπόθεσης στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης”.

Παράλληλα “στα εγκλήματα της παρ. 1 του άρθρου 301 ο εισαγγελέας δικαιούται κατά την κρίση του να εξαρτήσει την έναρξη της διαπραγμάτευσης, από την πλήρη αποκατάσταση της ζημίας ή από τη σοβαρή προσπάθεια του υπαιτίου να αποκαταστήσει τη ζημία”.

Ποινές

Με τη συμφωνία ο κατηγορούμενος μπορεί να πετύχει δραστική μείωση της ποινής : “Η προτεινόμενη ποινή καθορίζεται με βάση την απαξία, τις συνθήκες τέλεσης της πράξης, τον βαθμό της υπαιτιότητας καθώς και την προσωπικότητα και τους οικονομικούς όρους του κατηγορουμένου και δεν μπορεί να υπερβεί τα πέντε έτη φυλάκισης στα κακουργήματα που τιμωρούνται με κάθειρξη μέχρι δέκα έτη, τα επτά έτη στα κακουργήματα που τιμωρούνται με κάθειρξη άνω των δέκα ετών, και τα δύο έτη στα πλημμελήματα, ούτε μπορεί να είναι κατώτερη των δύο ετών στα κακουργήματα που τιμωρούνται με πρόσκαιρη κάθειρξη. Για την αναστολή ή μετατροπή της προτεινόμενης ποινής σε παροχή κοινωφελούς εργασίας ισχύουν οι διατάξεις των άρθρων 99, 80Α, 100, 104Α ΠΚ”.

Επίσης να η υπόθεση εχει προχωρήσει κι “αν το πρακτικό διαπραγμάτευσης συνταχθεί μετά την απολογία του κατηγορουμένου, ο εισαγγελέας μπορεί με διάταξή του να άρει ή να αντικαταστήσει τα μέτρα δικονομικού καταναγκασμού που τυχόν έχουν επιβληθεί στον κατηγορούμενο”.

Επίσης:

-”Μέσα σε πέντε ημέρες από τη σύνταξη του πρακτικού διαπραγμάτευσης, η υπόθεση εισάγεται με απευθείας κλήση στο Μονομελές Εφετείο επί κακουργημάτων και στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο επί πλημμελημάτων…. Το δικαστήριο σε δημόσια συνεδρίαση κηρύσσει ένοχο τον κατηγορούμενο βάσει του πρακτικού διαπραγμάτευσης και των στοιχείων της δικογραφίας και επιβάλλει σε αυτόν, εφαρμόζοντας τα κριτήρια του άρθρου 79 ΠΚ ποινή, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει την συμφωνηθείσα μεταξύ εισαγγελέα και κατηγορούμενου. Το δικαστήριο εξετάζει αυτεπαγγέλτως, χωρίς να δεσμεύεται από το πρακτικό διαπραγμάτευσης, τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 368 περ. β` και γ` και δικαιούται να μεταβάλλει τον νομικό χαρακτηρισμό της πράξης μόνο προς όφελος του κατηγορουμένου.

-Διαπραγμάτευση μπορεί να γίνει και στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου μέχρι την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας, με αίτηση του κατηγορουμένου ή του συνηγόρου του, που έχει ειδική προς τούτο εξουσιοδότηση που καταχωρείται στο ειδικό πρακτικό κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 141 παρ. 4.

-Σε περίπτωση συρροής εγκλημάτων η διαπραγμάτευση μπορεί να αφορά ένα ή περισσότερα από αυτά.

-Κατά της απόφασης του δικαστηρίου χωρεί μόνο αναίρεση.

-Σε κάθε περίπτωση το αίτημα του κατηγορουμένου υποβάλλεται άπαξ καθ’ όλα τα δικονομικά στάδια της ποινικής δίκης.».