“Πληρεξουσιότητα” και “Εξουσιοδότηση” – Ποιά η έννοια και η διαφορά τους

Όταν κάποιος αδυνατεί ή δεν θέλει να προβεί ο ίδιος σε κάποια δήλωση βούλησης, δηλαδή σε ενέργεια με νομικές συνέπειες, όπως π.χ. να παραστεί ο ίδιος στην κατάρτιση κάποιας σύμβασης, μπορεί να το πράξει μέσω τρίτου προσώπου, που το ορίζει ως “αντιπρόσωπό” του. Ο όρος αντιπρόσωπος και αντιπροσώπευση είναι η ακριβής ορολογία, που χρησιμοποιεί ο Αστικός Κώδικας στο άρθρο 211, για να υποδηλώσει τη σχέση αυτή, όταν κάποιος εμφανίζεται και ενεργεί δήλωση βούλησης (αντιπρόσωπος) στο όνομα άλλου (αντιπροσωπευομένου) μέσα στα όρια της εξουσίας αντιπροσώπευσης, οπότε και η δήλωση αυτή ενεργεί αμέσως υπέρ και κατά του αντιπροσωπευομένου.
Τώρα το μέσο δια του οποίου παρέχεται αυτή η εξουσία αντιπροσώπευσης είναι κατά τον Αστικό Κώδικα, άρθρο 216, η “πληρεξουσιότητα” . Αυτή είναι η δικαιοπραξία, δυνάμει της οποίας παρέχεται η σχετική εξουσία αντιπροσώπευσης. Επομένως ο νόμος δεν αναφέρεται στον όρο “εξουσιοδότηση” ούτε τον διακρίνει καθ’ οιονδήποτε τρόπο από την “πληρεξουσιότητα”.
Εκεί που προκαλείται η πλάνη είναι στο πώς καταρτίζεται αυτή η δικαιοπραξία της πληρεξουσιότητας. Το άρθρο 216 του Αστικού Κώδικα ορίζεται λοιπόν ότι αυτή “μπορεί να δοθεί με δήλωση προς τον εξουσιοδοτούμενο ή προς τον τρίτο, με τον οποίο επιχειρείται η δικαιοπραξία κι ότι εφόσον δεν συνάγεται κάτι άλλο, η δήλωση υποβάλλεται στον τύπο που απαιτείται για τη δικαιοπραξία την οποία αφορά η πληρεξουσιότητα”.
Τί σημαίνει το τελευταίο;
Υπάρχουν δικαιοπραξίες, όπως π.χ. η σύμβαση πώλησης ακινήτου, που ο νόμος απαιτεί να καταρτίζονται με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Συνεπώς και η πληρεξουσιότητα, για να καταρτιστεί σύμβαση πώλησης ακινήτου, θα πρέπει να καταρτιστεί με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο.
Ωστόσο για πλήθος άλλων δικαιοπραξιών, για τις οποίες δεν απαιτείται συμβολαιογραφικό έγγραφο ή δεν απαιτείται καν έγγραφο και συνεπώς μπορούν να καταρτιστούν ατύπως, η πληρεξουσιότητα μπορεί να παρασχεθεί είτε με απλό ιδιωτικό έγγραφο είτε και προφορικά (ατύπως).
Έτσι για παράδειγμα η σύμβαση της μίσθωσης (κινητού ή ακινήτου) πράγματος, η οποία είναι άτυπη σύμβαση, μη υποκείμενη σε οποιονδήποτε τύπο (ΑΠ 940/2018, ΑΠ 182/2009 ΑΠ 735/2008, Ι.Κατράς, Αστικές και Νέες Εμπορικές Μισθώσεις εκδ. 2020, παρ. 6), με βάση τη γενική αρχή του ατύπου του άρθρου 158 ΑΚ, μπορεί να καταρτιστεί με άτυπη επίσης πληρεξουσιότητα, δηλαδή ακόμη και παρασχεθείσα προφορικά. Η μίσθωση, συνήθως και ορθά, καταρτίζεται ρητώς και εγγράφως, χωρίς αυτό να απαιτείται από το νόμο, για λόγους ασφαλείας των συναλλαγών. Δεν αποκλείεται όμως ούτε και απαγορεύεται και η άτυπη (άνευ συμφωνητικού) σύναψή της, εφόσον στο νόμο δεν ορίζονται ορισμένες διατυπώσεις για την κατάρτισή της (ΕφΠειρ. 839/2000 ΕλλΔνη 2001.802). Τα ίδια ισχύουν και για τις εμπορικές μισθώσεις που διέπονται από πδ 34/1995 και το άρθρο 13 ν.422/2014.
Επανερχόμενος τώρα στην επιχειρουμένη σε πολλές διαδικτυακές σελίδες διάκριση του ότι η πληρεξουσιότητα είναι η συμβολαιογραφική πράξη παροχής δικαιώματος αντιπροσώπευσης και η εξουσιοδότηση η παροχή με ιδιωτικό έγγραφο, ξεκαθαρίζω ότι αυτό απλά δεν βρίσκει κανένα έρεισμα στο νόμο. Στην καθομιλουμένη πράγματι χρησιμοποιούμε τον όρο εξουσιοδότηση, για να υποδηλώσουμε την παροχή πληρεξουσιότητας με ιδιωτικό έγγραφο και τίποτα άλλο, οπότε είναι φανερό ότι και στην περίπτωση αυτή μιλάμε νομικά για πληρεξουσιότητα.
Κατωτέρω σας παραθέτω και τις σχετικές διατάξεις του Αστικού Κώδικα για την αντιπροσώπευση και πληρεξουσιότητα, στη μορφή που έχουν το έτος 2022.

Κυριάκος Κόκκινος , Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
Διαπραγματευτής, Συστημικός Αναλυτής (CSAP)
Coach, Εκπαιδευτής Ενηλίκων

Αρθρο: 211