H Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνήθηκε να αποκαλύψει τα επίμαχα μηνύματα που αφορούν στα εμβόλια του Covid-19 , μετά από αίτημα που υπέβαλε δημοσιογράφος.
Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια με σύστασή της ασκεί κριτική στον τρόπο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χειρίστηκε αίτημα για δημόσια πρόσβαση σε γραπτά μηνύματα που αντάλλαξε η πρόεδρος της Επιτροπής Ουρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer, Αλμπερτ Μπουρλά. Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια Εμιλυ Ο Ράιλυ, έχει ζητήσει τη διενέργεια διεξοδικής έρευνας για τα συγκεκριμένα μηνύματα.
Σε απάντηση αίτησης για δημόσια πρόσβαση που έγινε από δημοσιογράφο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απάντησε ότι δεν έχει τηρηθεί αρχείο από τα εν λόγω γραπτά μηνύματα, τα οποία αφορούσαν στην αγορά των εμβολίων για τον Covid-19.
H Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια αποκάλυψε ότι η Επιτροπή δεν ζήτησε από το προσωπικό του γραφείου της προέδρου να αναζητήσει τα συγκεκριμένα μηνύματα. Αντι αυτού ζήτησε από το προσωπικό της να αναζητήσει έγγραφα που πληρούν τα εσωτερικά κριτήρια της Επιτροπής. Αυτό θεωρεί η Διαμεσολαβήτρια ότι συνιστά κακοδιαχείριση.
«Ο στενός τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίστηκε αυτό το αίτημα δημόσιας πρόσβασης σήμαινε ότι δεν έγινε προσπάθεια να εντοπιστεί εάν υπήρχαν τα γραπτά μηνύματα. Αυτό υπολείπεται των εύλογων προσδοκιών για διαφάνεια και τα πρότυπα διοίκησης στην Επιτροπή», δήλωσε η Emily O’Reilly.
«Δεν χρειάζεται να αρχειοθερούνται όλα τα γραπτά μηνύματα, αλλά τα γραπτά μηνύματα εμπίπτουν σαφώς στη νομοθεσία της ΕΕ για τη διαφάνεια και επομένως τα συγκεκριμένα μηνύματα θα πρέπει να καταγράφονται. Δεν είναι πειστικό να ισχυριστεί κανείς το αντίθετο».
«Όταν πρόκειται για το δικαίωμα δημόσιας πρόσβασης στα έγγραφα της ΕΕ, σημασία έχει το περιεχόμενο του εγγράφου και όχι η συσκευή ή η μορφή. Εάν τα μηνύματα κειμένου αφορούν πολιτικές και αποφάσεις της ΕΕ, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως έγγραφα της ΕΕ. Η διοίκηση της ΕΕ πρέπει να επικαιροποιήσει τις πρακτικές καταγραφής εγγράφων για να ανταποκρίνονται σε αυτή την πραγματικότητα».
«Η πρόσβαση στα έγγραφα της ΕΕ είναι θεμελιώδες δικαίωμα. Αν και αυτό είναι ένα περίπλοκο ζήτημα για πολλούς λόγους, οι διοικητικές πρακτικές της ΕΕ θα πρέπει να εξελίσσονται και να αναπτύσσονται ανάλογα με την εποχή που ζούμε και τις σύγχρονες μεθόδους που χρησιμοποιούμε για την επικοινωνία», δήλωσε η Διαμεσολαβητρια.
Η Εμιλυ Ο Ράιλυ υπέβαλε αίτημα στην Επιτροπή να ζητήσει από το γραφείο της Προέδρου της Επιτροπής εκ νέου τα σχετικά γραπτά μηνύματα. Εάν εντοπιστούν τα μηνύματα, η Επιτροπή θα πρέπει στη συνέχεια να αξιολογήσει εάν πληρούν τα κριτήρια – βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ για την πρόσβαση στα έγγραφα – ώστε να αποδεσμευτούν.
Τον Απρίλιο του 2021, οι New York Times δημοσίευσαν ένα άρθρο στο οποίο ανέφερε ότι η Πρόεδρος της Επιτροπής και ο Διευθύνων Σύμβουλος μιας φαρμακευτικής εταιρείας (της Pfizer) είχαν ανταλλάξει κείμενα σχετικά με την προμήθεια εμβολίων για τον COVID-19. Αυτό ώθησε έναν δημοσιογράφο να ζητήσει δημόσια πρόσβαση στα γραπτά μηνύματα και άλλα έγγραφα σχετικά με την επικοινωνία αυτή. Η Επιτροπή προσδιόρισε τρία έγγραφα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του αιτήματος – ένα email, μια επιστολή και ένα δελτίο τύπου – τα οποία δημοσιεύθηκαν όλα. Ο δημοσιογράφος απευθύνθηκε στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή καθώς η Επιτροπή δεν είχε αποκαλύψει τα επίμαχα γραπτά μηνύματα.
Ο Κανονισμός 1049/2001 , ο οποίος ορίζει το δικαίωμα του κοινού στην πρόσβαση στα έγγραφα της ΕΕ, ορίζει ένα έγγραφο ως «κάθε περιεχόμενο ανεξάρτητα από το μέσο του (γραμμένο σε χαρτί ή αποθηκευμένο σε ηλεκτρονική μορφή ή ως ηχητική, οπτική ή οπτικοακουστική εγγραφή) που αφορά ένα θέμα που αφορά στις πολιτικές, τις δραστηριότητες και τις αποφάσεις που εμπίπτουν στη σφαίρα ευθύνης του οργανισμού».
Οι λεπτομέρειες της Σύστασης της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας βρίσκονται εδώ .