Δύο πρώην επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών της Σερβίας καταδικάστηκαν σήμερα για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διέπραξαν κατά τη διάρκεια των πολέμων στην πρώην Γιουγκοσλαβία, στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Ο Γιόβιτσα Στάνισιτς, 70 ετών, πρώην αρχηγός της υπηρεσίας εσωτερικής ασφάλειας της Σερβίας επί καθεστώτος του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και ο αναπληρωτής του, Φράνκο Σιμάτοβιτς, 71 ετών, καταδικάστηκαν από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης σε κάθειρξη 12 ετών ο καθένας. Κατηγορούνταν ότι παρείχαν βοήθεια σε σερβικές παραστρατιωτικές ομάδες που τρομοκρατούσαν μουσουλμάνους και Κροάτες σε μια πόλη της Βοσνίας το 1992.
Η υπόθεση αυτή ήταν μια από τις τελευταίες που σχετίζονταν με τους πολέμους στην πρώην Γκουγκοσλαβία, μετά την καταδίκη, σε ισόβια κάθειρξη, του πρώην στρατιωτικού ηγέτη των Σέρβων της Βοσνίας, Ράτκο Μλάντιτς, στις αρχές Ιουνίου.
Ο δικαστής Μπάρτον Χολ, ανακοινώνοντας την απόφαση, ανέφερε ότι οι Στάνισιτς και Σιμάτοβιτς κρίθηκαν ένοχοι για εγκλήματα πολέμου, δολοφονίες, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, διώξεις, εξαναγκαστικό εκτοπισμό και εξορία.
Η Μούνιρα Σούμπασιτς, η πρόεδρος μιας από τις ενώσεις των “μητέρων της Σρεμπρένιτσα”, που αγωνίζεται για να αποδοθεί δικαιοσύνη για τα θύματα της σφαγής 8.000 μουσουλμάνων ανδρών και αγοριών το 1995, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι η απόφαση “δικαιώνει όλα τα θύματα της Βοσνίας”.
“Τα θύματα δεν δικαιώνονται ποτέ, αλλά είναι σημαντική η καταδίκη τους, έστω και μόνο για τα εγκλήματα που διέπραξαν στο Μποσάνσκι Σάματς”, είπε λίγο αργότερα, μιλώντας σε ένα τηλεοπτικό κανάλι της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Σύμφωνα με το δικαστήριο, οι δύο επικεφαλής της υπηρεσίας κατασκοπείας βοήθησαν να οργανωθούν και να αναπτυχθούν σερβικές δυνάμεις την περίοδο της κατάληψης του Μποσάνσκι Σάματς, τον Απρίλιο του 1992. Οι σερβικές δυνάμεις ξεκίνησαν μια “εκστρατεία τρόμου” για να εκδιώξουν τους μη Σέρβους κατοίκους, στην οποία περιλαμβάνονταν βιασμοί, λεηλασίες και καταστροφή θρησκευτικών κτιρίων, καθώς επίσης και η φυλάκιση μουσουλμάνων της Βοσνίας και της Κροατίας σε έξι κέντρα κράτησης.
“Οι φυλακισμένοι κρατούνταν σε απάνθρωπες συνθήκες, τους επιβλήθηκε καταναγκαστική εργασία, υπέστησαν κακομεταχείριση, βασανιστήρια, υποχρεώνονταν να επιδίδονται σε σεξουαλικές πράξεις και τους σκότωναν”. Δεκαέξι άνδρες έχασαν τη ζωή τους σε ένα συγκεκριμένο επεισόδιο, τον Μάιο του 1992, σύμφωνα με το δικαστήριο.
Οι εισαγγελείς υποστήριζαν ότι οι Στάνισιτς και Σιμάτοβιτς συμμετείχαν σε μια εγκληματική επιχείρηση, μαζί με τον Μιλόσεβιτς (πέθανε από καρδιακή ανακοπή το 2006, πριν ολοκληρωθεί η δίκη του) και τον πολιτικό ηγέτη των Σέρβων της Βοσνίας Ράντοβαν Κάρατζιτς, ο οποίος καταδικάστηκε σε ισόβια. Κατηγορούνταν μεταξύ άλλων ότι χρηματοδότησαν και ενίσχυσαν παραστρατιωτικές ομάδες μετά τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας το 1991, όπως το επίλεκτο σώμα των “Κόκκινων Μπερέδων” και τους διαβόητους “Τίγρεις” του Ζέλικο Ραζνάτοβιτς ή “Αρκάν”.
Το δικαστήριο έκρινε ωστόσο ότι μολονότι οι δύο κατηγορούμενοι ήταν ενήμεροι για την “εκστρατεία φόνων, διώξεων και εξαναγκαστικού εκτοπισμού” των μη Σέρβων, η κατηγορούσα αρχή δεν απέδειξε, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι μετείχαν σε αυτήν την επιχείρηση.
Τον Μάιο του 2013, στην πρώτη δίκη τους, οι δικαστές έκριναν ότι οι εισαγγελείς δεν είχαν αποδείξει την ενοχή των δύο κατηγορουμένων και τους είχε αθωώσει. Δύο χρόνια αργότερα όμως το Εφετείο του ΔΠΔ ακύρωσε την απόφαση, παραπέμποντάς τους σε νέα δίκη.