Δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο Κανονισμός (ΕΕ) 2021/693 για τη θέσπιση του Προγράμματος «Δικαιοσύνη».
Το πρόγραμμα δημιουργήθηκε για να στηρίξει την ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης, βασισμένου στο κράτος δικαίου και στην αμοιβαία αναγνώριση και εμπιστοσύνη, ιδίως με τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη και την προώθηση της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές και ποινικές υποθέσεις και της αποτελεσματικότητας των εθνικών συστημάτων δικαιοσύνης.
Γενικός στόχος του Προγράμματος είναι να συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης που βασίζεται στο κράτος δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της ανεξαρτησίας και αμεροληψίας της δικαιοσύνης, στην αμοιβαία αναγνώριση και στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, καθώς και στη δικαστική συνεργασία, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτόν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Στο πλαίσιο του γενικού στόχου, το Πρόγραμμα έχει τους ακόλουθους ειδικούς στόχους:
α) να διευκολύνει και να στηρίξει τη δικαστική συνεργασία σε αστικές και ποινικές υποθέσεις, καθώς και να προαγάγει το κράτος δικαίου και την ανεξαρτησία και αμεροληψία της δικαιοσύνης, μεταξύ άλλων μέσω της στήριξης των προσπαθειών βελτίωσης της αποτελεσματικότητας των εθνικών συστημάτων δικαιοσύνης και της αποτελεσματικής εκτέλεσης των αποφάσεων·
β) να στηρίξει και να προωθήσει την κατάρτιση των δικαστικών, με στόχο τη διαμόρφωση κοινού νομικού και δικαστικού πολιτισμού καθώς και ενός πολιτισμού βασισμένου στο κράτος δικαίου, και να στηρίξει και να προωθήσει τη συνεπή και αποτελεσματική εφαρμογή των συναφών νομικών μέσων της Ένωσης στο πλαίσιο του Προγράμματος·
γ) να διευκολύνει την ουσιαστική και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση όλων στη δικαιοσύνη, και την αποτελεσματική προσφυγή, μεταξύ άλλων και με ηλεκτρονικά μέσα (ηλεκτρονική δικαιοσύνη «e-justice»), προωθώντας αποτελεσματικές αστικές και ποινικές διαδικασίες και προάγοντας και στηρίζοντας τα δικαιώματα όλων των θυμάτων εγκληματικών πράξεων, καθώς και των δικονομικών δικαιωμάτων των υπόπτων και των κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες.
Το δημοσιονομικό κονδύλιο για την εκτέλεση του Προγράμματος για την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2021 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2027 ανέρχεται σε 305.000.000 EUR σε τρέχουσες τιμές.
Σύμφωνα με τον Κανονισμός, η πρόβλεψη για κατάρτιση των επαγγελματιών του τομέα της δικαιοσύνης αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη κοινής αντίληψης σχετικά με τον βέλτιστο τρόπο εφαρμογής και προάσπισης του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Συμβάλλει στην οικοδόμηση του ευρωπαϊκού χώρου δικαιοσύνης με τη διαμόρφωση ενός κοινού δικαστικού πολιτισμού μεταξύ των επαγγελματιών του τομέα της δικαιοσύνης των κρατών μελών.
Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η ορθή, συνεκτική, συνεπής και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του δικαίου στην Ένωση, καθώς και η αμοιβαία εμπιστοσύνη και κατανόηση μεταξύ των επαγγελματιών του τομέα της δικαιοσύνης σε διασυνοριακές υποθέσεις. Οι δραστηριότητες κατάρτισης που θα υποστηρίζονται από το Πρόγραμμα θα πρέπει να βασίζονται σε ορθή αξιολόγηση των αναγκών κατάρτισης, να ακολουθούν τις πλέον σύγχρονες μεθόδους κατάρτισης, να περιλαμβάνουν διασυνοριακές εκδηλώσεις με τη συμμετοχή επαγγελματιών του τομέα της δικαιοσύνης από διάφορα κράτη μέλη, να εμπεριέχουν στοιχεία ενεργητικής μάθησης και δικτύωσης, και να είναι βιώσιμες.
Οι δραστηριότητες αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν κατάρτιση σχετικά με τη νομική ορολογία, το αστικό και ποινικό δίκαιο και τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς και σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση και τις δικονομικές εγγυήσεις. Οι δραστηριότητες αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν επίσης μαθήματα κατάρτισης για δικαστές, δικηγόρους και εισαγγελείς σχετικά με τις προκλήσεις και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα άτομα που υφίστανται συχνά διακρίσεις ή βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, όπως οι γυναίκες, τα παιδιά, οι μειονότητες, τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ, τα άτομα με αναπηρία και τα θύματα έμφυλης βίας, ενδοοικογενειακής βίας ή βίας σε προσωπικές σχέσεις και άλλες μορφές διαπροσωπικής βίας. Τα εν λόγω μαθήματα κατάρτισης θα πρέπει να οργανώνονται με την άμεση συμμετοχή των οργανώσεων που εκπροσωπούν ή υποστηρίζουν αυτά τα άτομα και, όταν είναι δυνατό, με τη συμμετοχή των ίδιων των ατόμων.
Δεδομένου του γεγονότος ότι οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται σε υψηλές θέσεις στο πλαίσιο του δικαστικού σώματος, οι γυναίκες δικαστές, οι γυναίκες εισαγγελείς και γυναίκες σε άλλα νομικά επαγγέλματα θα πρέπει να ενθαρρύνονται να συμμετέχουν στις δραστηριότητες κατάρτισης.
Δείτε αναλυτικά τον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/693.