ΑΠΟΦΑΣΗ
Pendov κατά Βουλγαρίας της 26.03.2020 (αριθ. προσφ. 44229/11)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Κατάσχεση διακομιστή για 7,5 μήνες από άτομο που δεν ήταν κατηγορούμενος. Επαγγελματική χρήση αυτού για ιστοσελίδα. Δικαίωμα στην ιδιοκτησία και στην ελευθερία της έκφρασης.
Περιορισμένη λειτουργία της πολιτιστικής ιστοσελίδας του προσφεύγοντος με θέμα την ιαπωνική anime λόγω περιττής και παρατεταμένης διατήρησης σε κατάσχεση του διακομιστή του υπολογιστή του στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας κατά τρίτων προσώπων.
Ο ηλεκτρονικός διακομιστής του προσφεύγοντος κατασχέθηκε από την Εισαγγελία επί περίπου 7,5 μήνες στο πλαίσιο ποινικής δίκης κατά τρίτων. Διαπιστώθηκε ότι ο συγκεκριμένος διακομιστής φιλοξενούσε εν μέρει έναν άλλον ιστότοπο τρίτου ιδιοκτήτη που ήταν ύποπτος για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων. Ωστόσο, η κατάσχεση του διακομιστή μαζί με τις πληροφορίες που περιέχονταν σε αυτόν, οδήγησαν στην περιορισμένη λειτουργία του ιστότοπου του προσφεύγοντος για σημαντικό χρονικό διάστημα, προκαλώντας του οικονομική ζημία, χωρίς ποτέ να έχουν αποδοθεί στον ίδιο ποινικές ή άλλες ευθύνες για παράβαση της πνευματικής ιδιοκτησίας.
Το Στρασβούργο διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου και του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 1 ΠΠΠ
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Lazar Pendov, είναι Βούλγαρος υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε το 1986 και ζει στο Plovdiv (Βουλγαρία).
Η υπόθεση αφορούσε την κατάσχεση της αστυνομίας και τη διατήρηση σε κατάσχεση ενός server (διακομιστή που φιλοξενεί ιστότοπους) επί 7,5 μήνες.
Τον Ιούνιο του 2010 η αστυνομία κατάσχεσε ένα διακομιστή που φιλοξενούσε έναν ιστότοπο, στον οποίο φέρεται ότι δημοσιεύτηκε διαδικτυακά ένα βιβλίο κατά παράβαση των πνευματικών δικαιωμάτων. Ο διακομιστής φιλοξένησε επίσης έναν ιστότοπο αφιερωμένο στην ιαπωνική anime κουλτούρα, στον οποίο ανήκει και τον οποίο διαχειρίζεται ο προσφεύγων.
Ο τελευταίος υπέβαλε επανειλημμένα αιτήματα για την επιστροφή του διακομιστή, καταγγέλλοντας ότι ο ιστότοπός του δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς τα δεδομένα που βρίσκονται στον διακομιστή και δηλώνοντας ότι υπέστη «σημαντική ζημιά». Ο Γενικός Εισαγγελέας τελικά κίνησε έρευνες για τις καταγγελίες και ο διακομιστής επιστράφηκε σε αυτόν τον Φεβρουάριο του 2011. Ο διακομιστής δεν είχε εξεταστεί από ειδικούς ή χρησιμοποιηθεί με οποιονδήποτε άλλο τρόπο για τους σκοπούς της ποινικής έρευνας.
Ο προσφεύγων κατήγγειλε την κατάσχεση και διατήρηση ως κατασχένου του διακομιστή του, ιδίως βάσει του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου (προστασία της περιουσίας) της ΕΣΔΑ και του άρθρου 10 (ελευθερία έκφρασης) της ΕΣΔΑ.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου
Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ο διακομιστής του προσφεύγοντος δεν είχε ποτέ εξεταστεί για τους σκοπούς της ποινικής έρευνας που άλλωστε δεν είχε ενεργηθεί εναντίον του, αλλά κατά τρίτων προσώπων και εν όψει της δυνατότητας αντιγραφής των αναγκαίων πληροφοριών, της σημασίας του διακομιστή για την επαγγελματική δραστηριότητά του, καθώς και της μερικής αδράνειας του περιφερειακού Εισαγγελέα, σήμαινε ότι η διατήρηση σε κατάσχεση του διακομιστή του προσφεύγοντος για 7,5 μήνες ήταν δυσανάλογη.
Παραβίαση του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ
Άρθρο 10
Ο δικτυακός ιστότοπος του προσφεύγοντος αφιερωμένος στην ιαπωνική anime αποτελούσε μέσο άσκησης της ελευθερίας της έκφρασης. Η επί μακρό χρόνο κατάσχεση του διακομιστή του και οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτό από την Εισαγγελία, η οποία είχε οδηγήσει στη μη λειτουργία του ιστότοπου του προσφεύγοντος, συνιστούσε παρέμβαση στο δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης. Ακόμη και αν υποτεθεί ότι τα κατασχεθέντα δεδομένα δεν θα επέτρεπαν την πλήρη ανάκτηση του δικτυακού τόπου, το ΕΔΔΑ δεν θεώρησε σε ποια βάση θα ήταν υποχρεωμένος ο υποψήφιος να διατηρεί ανά πάσα στιγμή πλήρη στοιχεία των δεδομένων στον διακομιστή του.
Η παρέμβαση είχε έγκυρη νομική βάση στον Ποινικό Κώδικα και εξυπηρέτησε τους νόμιμους σκοπούς της πρόληψης των αναταραχών και της εγκληματικότητας και την προστασία των δικαιωμάτων τρίτων. Ωστόσο, δεδομένου ότι η κατάσχεση του διακομιστή του προσφεύγοντος σε ποινικές διαδικασίες αποδείχθηκε περιττή για τους σκοπούς της έρευνας, οι εισαγγελικές αρχές παρέμειναν αδρανείς για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεν είχαν καταβάλει καμία προσπάθεια να διορθώσουν τις συνέπειες των ενεργειών τους στην ελευθερία έκφρασης του προσφεύγοντος, παρά το γεγονός ότι ενημερώθηκαν για τις συνέπειες αυτές πολλές φορές. Ειδικότερα, ο προσφεύγων διαμαρτυρήθηκε ότι πολλά από τα χαρακτηριστικά του ιστότοπου του είχαν σταματήσει να λειτουργούν και δεν ήταν δυνατή η αποκατάστασή τους, ενώ παράλληλα ο ιστότοπος ήταν σχετικά δημοφιλής και η μη λειτουργία του είχε προκαλέσει οικονομική ζημία.
Ενώ ο προσφεύγων φιλοξένησε στον διακομιστή του έναν ιστότοπο που υποπτευόταν ότι δημοσίευσε περιεχόμενο που παραβιάζει τα πνευματικά δικαιώματα, σε καμία περίπτωση οι εγχώριες αρχές δεν του απέδωσαν οποιαδήποτε ευθύνη για τις παραβιάσεις πνευματικών δικαιωμάτων. Επομένως, το γεγονός ότι δεν του έχουν επιβληθεί ποινικές, διοικητικές ή άλλες κυρώσεις δεν θα μπορούσε να εγείρει ζήτημα αναλογικότητας του μέτρου εν προκειμένω.
Η έκφραση που ασκούσε ο προσφεύγων ήταν καλλιτεχνική και, ως εκ τούτου, δεν απολάμβανε το υψηλό επίπεδο προστασίας που αποδίδεται στον πολιτικό λόγο. Εντούτοις, υπό τις περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης, η εκτίμηση αυτή δεν μπορούσε να ενδυναμώσει τη θέση της κυβέρνησης, η οποία ισχυρίστηκε ότι ο προσφεύγων δεν ήταν δημοσιογράφος, πληροφοριοδότης ή άλλο άτομο που χρήζει ενισχυμένης προστασίας.
Η παρέμβαση στο δικαίωμα του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης δεν ήταν απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης (παραβίαση του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ)
Άρθρο 41
Δίκαιη ικανοποίηση: Το ΕΔΔΑ επιδίκασε ποσό 5.200 ευρώ για ηθική βλάβη και 1.800 ευρώ για έξοδα και δαπάνες (επιμέλεια: echrcaselaw)