32.000 ευρώ πρέπει να καταβάλλει το κράτος, λόγω αδράνειας των αρμοδίων αρχών στην εξέταση περιστατικού, που οδήγησε στο θάνατο παιδιού μόλις ενός έτους.

Σε μία απόφαση-σταθμό για τους χειρισμούς των κρατικών αρχών για τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και κυρίως για την αδράνεια στην αντιμετώπισή τους κατέληξε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ)

Την ώρα που το φαινόμενο της βίας και των γυναικοκτονιών έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις – μόνον στην Ελλάδα καταγράφηκαν 20 γυναικοκτονίες τους τελευταίους 17 μήνες – το ΕΔΔΑ σε προσφυγή που εξέτασε, κατέληξε πως όταν οι κρατικές υπηρεσίες (εισαγγελικές, αστυνομικές, κοινωνικές κ.λπ.), αν και γνωρίζουν, αδρανούν και δεν παρεμβαίνουν έγκαιρα για να αποτρέψουν τα χειρότερα, οφείλεται αποζημίωση στα θύματα από το Δημόσιο.

Όπως έγραψε το dikastiko.gr οι παραλείψεις των εισαγγελικών και άλλων αρχών οδήγησαν στον φρικτό θάνατο ενός παιδιού, ηλικίας ενός έτους από τον ίδιο του τον πατέρα ο οποίος το μαχαίρωσε στη διάρκεια ενός επεισοδίου ενδοοικογενειακής βίας.

ΕΔΔΑ: Αγνοήθηκαν οι αναφορές για άσκηση βίας

Η προσφυγή στο ΕΔΔΑ αφορούσε ένα σοκαριστικό γεγονός που έλαβε χώρα παρ’ ότι η σύντροφός του και μητέρα του παιδιού και της δεύτερης ανήλικης κόρης της είχε υποβάλλει στο παρελθόν καταγγελίες για ανάλογα περιστατικά βίαιης συμπεριφοράς, τα οποία όμως αγνοήθηκαν από τις αρχές.

Η δικαίωσή της από τις αρχές ήρθε πολύ αργά και αφού είχε λάβει χώρα το τραγικό περιστατικό, στη διάρκεια του οποίου και η ίδια μαχαιρώθηκε σοβαρά στο πρόσωπο και το σώμα από τον σύντροφό της.

Το ΕΔΔΑ έκρινε πως οι εισαγγελείς των ιταλικών αρχών είχαν παραμείνει παθητικοί μπροστά στον σοβαρό κίνδυνο κακομεταχείρισης της προσφεύγουσας και η αδράνειά τους είχε επιτρέψει στον σύντροφο της να συνεχίσει να την απειλεί, να την παρενοχλεί και να της επιτίθεται ανεμπόδιστα και ατιμώρητα έως ότου σημειώθηκε το πιο ακραίο περιστατικό βίας, του μαχαιρώματος μέχρι θανάτου  του ανήλικου παιδιού τους ηλικίας ενός έτους.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιδίκασε μάλιστα και αποζημίωση 32.000 ευρώ για ψυχική οδύνη. Είχε προηγηθεί η καταδίκη του πατέρα σε 20 χρόνια κάθειρξη  και η υποχρέωση να καταβάλλει 100.000 ευρώ σε αυτήν και την κόρη της, οι οποίες είχαν προσχωρήσει στην ποινική διαδικασία για την υποστήριξη της κατηγορίας.

Οι αλλεπάλληλες καταγγελίες και η διπολική διαταραχή

Η προσφεύγουσα στο ΕΔΔΑ ανέφερε ότι είχε συνάψει σχέση με τον σύντροφό της (N.P.) το 2010 χωρίς να γνωρίζει ότι ο τελευταίος έπασχε από διπολική διαταραχή από την ηλικία των 20 ετών. Συγκεκριμένα, εμφάνιζε περιοδικές αλλαγές διάθεσης που συνοδεύονταν από  παρορμητικότητα, ευερεθιστότητα και εξαιρετικά βίαιη συμπεριφορά. Υπέφερε επίσης από μανιακή ψυχαναγκαστική διαταραχή. Στο παρελθόν ήταν αλκοολικός και του είχε απαγορευτεί να πλησιάσει την προηγούμενη σύντροφό του.

Η προσφεύγουσα και ο N.P. απέκτησαν μαζί δύο παιδιά, την V. (κορίτσι που γεννήθηκε το 2011) και τον Μ. (αγόρι που γεννήθηκε το 2017). Μεταξύ Νοεμβρίου 2015 και Σεπτεμβρίου 2018, η προσφεύγουσα δέχτηκε τέσσερις επιθέσεις από τον σύντροφό της, στις οποίες επενέβη η τοπική αστυνομία . Ο Ν.Ρ. νοσηλεύτηκε πολλές φορές μετά τις εν λόγω επιθέσεις, και του συνταγογραφήθηκε φαρμακευτική αγωγή κατά την έξοδο από το νοσοκομείο τον Φεβρουάριο του 2018. Ο ίδιος είχε πάει να ζήσει με τους γονείς του και τον Απρίλιο 2018 επέστρεψε στο σπίτι της προσφεύγουσας.

Η προσφεύγουσα είχε υποβάλει και στη συνέχεια απέσυρε πολλές καταγγελίες. Ωστόσο, ασκήθηκε ποινική δίωξη  κατά του Ν.Ρ. με κατηγορίες για ενδοοικογενειακή βία, αλλά δεν εκδόθηκαν προσωρινά μέτρα  για την προστασία της προσφεύγουσας και των παιδιών της κατά τη διάρκεια της έρευνας. Ωστόσο ο  πραγματογνώμονας επεσήμανε  ότι ο Ν.Ρ. αποτελούσε κίνδυνο για την κοινωνία λόγω της ψυχικής υγείας  και ότι θα έπρεπε να παρακολουθεί τακτικό θεραπευτικό πρόγραμμα.

Ο… θόρυβος που οδήγησε στο θάνατο

Η τέταρτη επίθεση σημειώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2018, όταν ο Ν.Ρ. είχε ενοχληθεί από θόρυβο που προκάλεσε ο γιός του και ενός τηλεφωνήματος που δέχτηκε η προσφεύγουσα. Ο Ν.Ρ. θύμωσε, άρπαξε την κόρη του από τα μαλλιά και την πέταξε στον τοίχο. Στη συνέχεια πήρε ένα μαχαίρι από την κουζίνα και επιτέθηκε στην προσφεύγουσα, μαχαιρώνοντάς την στο πρόσωπο και στο σώμα. Η τελευταία έπεσε στο πάτωμα μαζί με τον γιο της Μ., ο οποίος βρίσκονταν  δίπλα της. Ο Ν.Ρ. στη συνέχεια μαχαίρωσε πολλαπλές φορές τον γιό του προκαλώντας τον θάνατό του.

Τον Οκτώβριο του 2019 ο Ν.Ρ. καταδικάστηκε σε 20 χρόνια κάθειρξη  και υποχρεώθηκε να καταβάλλει 100.000 ευρώ στην σύντροφό του και στην κόρη της V., οι οποίες είχαν προσχωρήσει στην ποινική διαδικασία για την υποστήριξη της κατηγορίας.

ΕΔΔΑ: Η απόφαση- καταπέλτης

«Οι εισαγγελείς είχαν παραμείνει παθητικοί μπροστά στον σοβαρό κίνδυνο κακομεταχείρισης της προσφεύγουσας και η αδράνειά τους είχε επιτρέψει στον σύντροφο της προσφεύγουσας να συνεχίσει να την απειλεί, να την παρενοχλεί και να της επιτίθεται ανεμπόδιστα και ατιμώρητα. Οι εθνικές αρχές γνώριζαν ή έπρεπε να γνωρίζουν το πραγματικό και το επικείμενο κίνδυνο για τη ζωή της και των παιδιών της. Θα έπρεπε επομένως να έχουν αξιολογήσει τον κίνδυνο περαιτέρω άσκησης βίας και να λάβουν  τα κατάλληλα και επαρκή μέτρα για την προστασία της προσφεύγουσας και των παιδιών της» σημειώνει.

Τονίζει πως είχαν αποτύχει σε αυτή την υποχρέωση, καθώς δεν είχαν αντιδράσει ούτε «άμεσα», όπως απαιτούνταν από τις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, ούτε οποιαδήποτε άλλη στιγμή. Για τους λόγους αυτούς, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι «βασιζόμενο στις πληροφορίες που γνώριζαν οι αρχές κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών σχετικά με τον πραγματικό και άμεσο κίνδυνο περαιτέρω βίας κατά της προσφεύγουσας και των παιδιών της, υπό το πρίσμα των καταγγελιών για κλιμάκωση της ενδοοικογενειακής βίας που υποβλήθηκαν από την προσφεύγουσα και ενόψει των ζητημάτων ψυχικής υγείας του Ν.Ρ. οι αρχές δεν είχαν επιδείξει την απαιτούμενη επιμέλεια».

Και επισημαίνει: «Δεν διεξήγαγαν αξιολόγηση κινδύνου θανατηφόρων επιθέσεων ειδικά σχεδιασμένη για ενδοοικογενειακή βία, και ιδιαίτερα για την κατάσταση που αντιμετώπιζε  η προσφεύγουσα και τα παιδιά της, κάτι που θα δικαιολογούσε πρακτικά την υιοθέτηση προληπτικών μέτρων για την προστασία τους από τέτοιους κινδύνους».

Η εγκύκλιος Πλιώτα

Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2021, για πρώτη φορά, όπως δημοσίευσε το dikastiko.gr η ανώτατη εισαγγελική αρχή της χώρας, δια του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Βασίλη Πλιώτα, άνοιξε εμμέσως πλην σαφώς το ζήτημα της τυποποίησης της «γυναικοκτονίας» ως ξεχωριστό αδίκημα στο κεφάλαιο δίωξης της ανθρωποκτονίας του Ποινικού Κώδικα (299 ΠΚ).

Ο ανώτατος εισαγγελικός λειτουργός , σε μια εξαιρετικά εμπεριστατωμένη νομική προσέγγιση του ζητήματος της ενδοοικογενειακής βίας, δίνει κατευθύνσεις στους Εισαγγελείς Εφετών της χώρας, αλλά παράλληλα βάζει για πρώτη φορά στην δημόσια- νομική συζήτηση- το θέμα της τυποποίησης της γυναικοκτονίας ως αυτοτελές αδίκημα: «Με αφορμή  αυτές  τις  καταστάσεις  και στη χώρα μας, ευρέως, οι  περιπτώσεις αφαίρεσης της ζωής γυναίκας, ιδίως από σεξιστικά κίνητρα, «λόγους τιμής», σκοπούς εμπορίας ανθρώπων και οικονομική εκμετάλλευση, αποδίδονται  με  τον όρο «γυναικοκτονία» και γίνεται λόγος  για ανάγκη  διακριτής  τυποποιημένης  ποινικής  πρόβλεψης ή και για αναγωγή αυτής ως διακεκριμένης παραλλαγής της ανθρωποκτονίας  του άρθρου  299 ΠΚ. Διεθνώς, σε αρκετές  χώρες, καθώς το φαινόμενο δεν είναι  μόνο  ελληνικό  αλλά  έχει προσλάβει παγκόσμιες διαστάσεις, υιοθετήθηκε και νομοθετικά η θεώρηση αυτή».